شناسایی ژن‌های برگشت‌پذیری آسیب‌های مغزی
مجله علمی ایلیاد - آسیب‌هایی که در اثر سکته‌ی مغزی، بیماری آلزایمر و دیگر بیماری‌های مرتبط با سیستم عصبی به مغز افراد بالغ وارد می‌شوند و موجب از دست دادن حافظه، کاهش توانایی ذهنی و دیگر عیوب شناختی می‌شوند را نمی‌توان به‌خوبی با استفاده از اطلاعات این بیماری‌ها توضیح داد. اطلاعات کمی در مورد دلیل اینکه آسیب‌های مغزی در افراد مختلف متفاوت است، وجود دارد. اکنون محققین دو ژن را کشف کرده‌اند که تحت عناوین UNC5C و ENC1 نام‌گذاری شده‌اند و با داشتن حافظه‌ی بهتر و عملکرد مغزی ورای انتظارات در افراد مسن مرتبط هستند. آن‌ها نتایج یافته‌های خود را در مقاله‌ای در مجله‌ی PLOS Medicine به چاپ رسانده‌اند.
«دیوید بنت» به‌عنوان بازرس ارشد این مطالعه و رئیس مرکز مطالعاتی راش برای بیماری آلزایمر می‌گوید: «دلایل از دست دادن آگاهی که ما در سنین پیری تجربه می‌کنیم، ناشناخته باقی مانده است. افراد خاصی در مقابل آسیب‌های مغزی در سنین پیری مقاوم هستند در صورتی که افراد دیگر تا حدودی آسیب‌پذیر هستند.»
این آسیب‌های بالقوه شامل انباشتگی پروتئین‌های مضر به نام‌های «آمیلوئید پلاک» و «نوروفایبریلاری تنگلز» هستند که در بیماری آلزایمر رخ می‌دهد؛ انباشت پروتئین لوی که با بیماری‌های پارکینسون و زوال عقل لوی همراه است؛ مرگ تعداد بسیار زیادی از سلول‌های مغزی در اثر سکته‌ی مغزی را منجر می‌شود.
به گفته‌ی بنت، شناسایی ژن‌هایی که مقاومت در برابر این آسیب‌های مغزی و دیگر آسیب‌ها را به‌همراه دارند، می‌تواند هدف جدیدی برای محققین در راستای ساخت داروهایی باشد که بتواند مغز افراد مسن را در برابر بیماری آلزایمر و دیگر بیماری‌های اعصاب مقاوم کند. این مطالعه از آنالیز ژنتیکی بافت مغز ۹۷۹ اهداکننده‌ی عضو استفاده کرد.
محققین دارای طیف وسیعی از داده‌ها بودند که شامل آنالیزهای ژنتیکی بود که طی دو پروژه‌ی طولانی مدت در مرکز راش برای بیماری آلزایمر انجام شده بود. این آنالیزها بر روی افرادی انجام شد که داوطلبانه مغز خود را جهت مطالعه پس از مرگ اهدا کرده بودند. این افراد به‌طور سالیانه جهت اندازه‌گیری عملکرد هوشیاری مورد آزمایش قرار می‌گرفتند. با این کار با انجام کالبد شکافی پس از مرگ، امکان مقایسه‌ی میزان کاهش عملکرد هوشیاری در اثر توسعه‌ی هر کدام از آسیب‌های مغزی وجود داشت.
با استفاده از این اطلاعات در مورد ۹۷۹ شرکت‌کننده، محققین ارزیابی کردند که با پیشرفت میزان کاهش حافظه در اثر تجمع آسیب‌های مغزی، توانایی فکر کردن در هر شرکت‌کننده تا چه میزان حفظ شده است. به عبارت دیگر ارزیابی شد که هر شخص تا چه میزان در برابر آسیب‌ها مقاوم بوده است. در مرحله‌ی بعد محققین آنالیزی پیچیده و چندمرحله‌ای انجام دادند تا بخش‌های ژنوم انسان را شناسایی کنند. به گفته‌ی «فیلیپ جاگر» پروفسور علوم اعصاب در مرکز پزشکی دانشگاه کلمبیا و بازرس ارشد مطالعه، این کار کمک می‌کند تا عملکرد هوشیاری را در مقابل افزایش سن و پیشرفت بیماری‌ها حفظ کنیم.
آنالیزهای انجام شده، دو ژن UNC5C و ENC1 را به‌عنوان مقاوم‌کننده‌ی قوه‌ی هوشیاری شناسایی کردند. به‌علاوه اینکه محققین دریافتند که TMEM106B، ژنی که قبلاً وجود آن به‌عنوان محافظت‌کننده‌ی احتمالی در برابر زوال جسم در اثر پیری در نظر گرفته می‌شد، نیز ممکن است در مقاوم شدن مغز ایفا کننده‌ی نقش باشد. محققین در خلاصه‌ی مقاله نوشته‌اند که: «باید بر روی این ژن‌ها مطالعات بیشتری انجام داد تا درک ما از مکانیسم‌های مولکولی مرتبط با مقاوم شدن هوشیاری افزایش یابد که می‌تواند تبدیل به ابزاری برای پیش‌بینی و درمان بیماری‌ها شود و از زوال عقل جلوگیری کند.»
نوشته: مرکز پزشکی راش
ترجمه: امید محمدی - مجله علمی ایلیاد