کشف جدید فرمی؛ پنج بلازار سرخ!
مجله علمی ایلیاد - تلسکوپ فضایی پرتوی گامای فرمی ناسا، پنج عدد از دورترین بلازارهای شناخته‌شده‌ی پرتوی گامارا کشف کرد. بلازارها نوعی کهکشان هستند که گسیل‌های شدید آن از سیاه‌چاله‌های پُرجرم، پُرنیرو و قدرتمند مرکزشان نشأت می‌گیرند. این بلازارها توسط تلسکوپ منطقه‌ی بزرگ «LAT»، که از ابزار علمی اصلی در تلسکوپ فرمی است، تشخیص داده شد.
ستاره‌شناسان فکر می‌کنند گسیل‌های پرانرژی آن‌ها از ماده‌ی گرم‌شده، نیرو می‌گیرند و به‌سوی سیاه‌چاله‌ی عظیم که جرمی در حدود یک میلیون برابر جرم خورشید یا حتی بیشتر دارد، می‌رود و سپس از هم پاشیده می‌شود. بخش کوچکی از این ماده‌ی در حال ریزش، به‌صورت جتی از مواد، در جهت مخالف با سرعتی نزدیک به‌سرعت نور به بیرون هدایت می‌شود.
بلازارها در تمام طول موج‌ها، از جمله اشعه‌های گاما، پرانرژی‌ترین طیف تابش دارند و در زمانی که یکی از آن‌ها مستقیماً به سمت زمین باشد، روشن به‌نظر می‌رسند.
دکتر «روپش اوجا» و همکارانش از مرکز پرواز فضایی گودارد ناسا گفتند: «بلازارهای سرخ شناسایی‌شده توسط LAT از اهمیت اخترفیزیکی زیادی برخوردارند، زیرا اجرامی غیرعادی هستند که انرژی آن‌ها هنوز به‌صورت راز باقی مانده است. چنین بلازارهایی ذاتاً جالب هستند، زیرا ما را از تکامل بلازارهای اشعه‌ی گاما، و برخی از بلازارهای درخشان‌تر در نمونه‌یLAT، آگاه می‌کنند. به‌نظر می‌رسد که این بلازارها میزبان سیاه‌چاله‌های بسیار عظیم هستند و می‌توانند منشاء و چگونگی رشد سیاه‌چاله‌های جهان اولیه را روشن سازند.»
دکتر اوجا و همکارانش به دنبال دورترین منابع اختروش‌ها در کاتالوگ ۱.۴ میلیون عددی از اجرام بودند. از آن‌جایی که تنها درخشان‌ترین منابع می‌توانند در فواصل بسیار دور کیهانی کشف شوند، پس ستاره‌شناسان همه‌ی اجرام به جز درخشان‌ترین اجرام با طول موج‌های رادیویی را از فهرست خود حذف کردند. سپس آن‌ها با داشتن نمونه‌ی نهایی ۱،۱۰۰ عددی از اجرام، داده‌های LAT را برای تمام آن‌ها آزمایش کردند و در نتیجه پنج بلازار اشعۀ گاما راشناسایی کردند.
فهرست این پنج بلازار به شرح زیر است:
J064632+445116
J151002+570243
J135406-020603
J163547+362930
J064632+445116
J151002+570243
J135406-020603
J163547+362930
J212912-153841
دکتر «ویدهی پالیا» از دانشگاه کلمسون توضیح داد: «وقتی این منابع را یافتیم، داده‌هایی از چند طول‌موج موجود در مورد آن‌ها را جمع‌آوری کردیم و ویژگی‌هایی مانند جرم سیاه‌چاله، درخشندگی قرص برافزایشی و قدرت‌شان را به‌دست آوردیم.»
بلازارهای تازه کشف‌شده که به‌وسیله‌ی انتقال به‌سرخ رصد شدند، در گستره‌ی انتقال به‌سرخ ۳.۳ تا ۴.۳۱ هستند؛ یعنی نوری که ما در حال حاضر از آن‌ها شناسایی می‌کنیم، وقتی جهان به ترتیب ۱.۹ و ۱.۴ میلیارد ساله بوده است سفر خود را آغاز کرده است.
دورترین جرم، J151002+570243، نور خود را زمانی ساطع می‌کرد که جهان فقط یک‌دهم سن فعلی خود را داشت. این بلازار میزبان سیاه‌چاله‌ای با جرم سه میلیارد برابر جرم خورشید است. یکی دیگر از این بلازارهای دور، دارای سیاه‌چاله‌ای با اندازه‌ی بیش از دو برابر این است. همه‌ی اجرام دارای قرص‌های برافزایشی بسیار درخشان هستند که بیش از دو تریلیون برابر انرژی خروجی از خورشید، ساطع می‌کنند. یعنی ماده دائماً در حال ریزش به درون، محصور شدن در قرص و گرم شدن قبل از اینکه در آخرین دقایق به سیاه‌چاله تبدیل شود، هستند.
دکتر «داریو گاسپارینی» از مرکز اطلاعات علمی سازمان فضایی ایتالیا گفت: «در حال حاضر سوال اصلی این است که این سیاه‌چاله‌های بزرگ چگونه توانسته‌اند در چنین جهان جوانی شکل گرفته باشند؟ نمی‌دانیم که چه مکانیسم‌هایی باعث توسعه‌ی سریع آن‌ها شده است.» این اخترشناسان یافته‌های خود را در تاریخ ۳۰ ژانویه‌ی ۲۰۱۷ در نشست APR17 انجمن فیزیک آمریکا در واشنگنون دی‌‌سی ارائه دادند.
نوشته: SciNews
ترجمه: مجله علمی ایلیاد