دلیل وقوع زلزله در آتشفشان ایسلندی
مجله علمی ایلیاد - زلزله در اطراف آتشفشان انفجاری «بارداربونگای» ایسلند به وقوع می‌پیوندند، اما کارشناسان می‌گویند که توضیح کاملاً منطقی برای این رویداد وجود دارد. این آتشفشان احتمالاً مخزن خود را با ماگما پر می‌کند و خود را به آرامی برای فوران بعدی آماده می‌کند. «سارا بارسوتی» مسئول هماهنگی خطرات آتشفشانی در سازمان هواشناسی ایسلند گفت: « بارداربونگا آتشفشان سالمی است. همان کاری را می‌کند که باید بکند.»
بارداربونگا یکی از فعال‌ترین سامانه‌های آتشفشانی ایسلند به‌شمار می‌آید. آخرین باری که فوران کرد از سپتامبر ۲۰۱۴ تا فوریه ۲۰۱۵ تداوم داشت و طی آن، گدازه‌ها و گازهایی نظیر سولفور‌دی‌اکسید را آزاد کرد. پس از پایان دوره‌ی فوران شش ماهه‌ی آتشفشان، این ناحیه تقریباً هیچ زلزله‌ای را تجربه نکرد. اما زلزله‌ها مجدداً در ماه دسامبر ۲۰۱۵ منطقه را به لرزه در آوردند، اگرچه اکثرشان کوچک بودند و بزرگی‌شان به ۳ ریشتر یا کمتر می‌رسید.
از آن زمان به بعد، زلزله‌های کوچک بسیاری در منطقه روی داده‌اند؛ به‌طور مثال، این منطقه در طول یک روز شاهد زلزله‌های متعددی بوده است. با این حال، چهار زلزله با بزرگی ۳.۹، ۳.۲ و ۴.۷ ریشتر تعجب محققان را برانگیخت و در اواخر اکتبر آتشفشان نیز تحت تاثیر این لرزه‌ها قرار گرفت. این زلزله‌های نسبتاً بزرگتر به این معنا هستند که آتشفشان منبع ماگمای خود را پُر می‌کند؛ منبعی که در طی آخرین فوران بارداربونگا به بیرون زد. بارسوتی گفت: «این بخشی از حیات آتشفشان است. آتشفشان پس از فوران شروع به دریافت ماگمای تازه می‌کند. که دلیل عمده‌ی آن فشار فزاینده در اعماق سامانه آن است.»
این احتمال می‌رود که زلزله‌ها در حال قوی‌تر شدن باشند، زیرا کف ماسه مانند سنگین آتشفشان در طی آخرین فوران قدری فرو پاشید. اکنون احتمال وقوع زلزله‌های بزرگتر نیز وجود دارد. ولی نمی‌توان با قطعیت درباره‌ی آن صحبت کرد. فهمیدن اینکه سامانه آتشفشانی عمیق چه می‌کند، قدری سخت است؛ زیرا تمامی اندازه‌گیری‌های ما در قسمت سطح به انجام می‌رسد.
سامانه‌ی آتشفشانی بارداربونگا طولی به میزان ۱۹۰ کیلومتر و عرضی برابر با ۲۵ کیلومتر دارد. این سامانه حداقل ۲۶ بار در ۱،۱۰۰ سال گذشته فوران کرده است. قبل از فوران سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۵، این سامانه برای آخرین بار در سال ۱۹۱۰ فوران کرده بود. اگر ماگمای ذخیره شده در زیر یخچال فوران می‌کرد، می‌توانست سریعاً یخ‌ها را ذوب کند و باعث ایجاد سیل فاجعه‌آمیزی می‌شد که افراد ساکن پیرامون آتشفشان را بی‌خانمان می‌کرد.
سازمان هواشناسی ایسلند ۲۴ ساعت شبانه روز به بازبینی این سامانه می‌پردازد تا فعالیت زلزله آن‌را رصد کرده باشد، اما نمی‌توان با قطعیت گفت که بارداربونگا چه زمان برای بار دیگر فوران خواهد کرد.
بارسوتی در پایان اظهار نمود: «شاید این روند زلزله‌های بزرگ برای چند سال تداوم داشته باشد یا شاید تعادل آتشفشان به زودی در هم بریزد و شاهد فورانی دیگر باشیم. گفتنش سخت است. وظیفه‌ی ما این است که به‌طور مداوم مراقب و نظاره‌گر این سامانه باشیم و هرگونه تغییر کوچک را مورد بررسی قرار دهیم.»
نوشته: لائورا گگل
ترجمه: منصور نقی‌لو - مجله علمی ایلیاد
ترجمه: منصور نقی‌لو - مجله علمی ایلیاد