نوشیدنی‌های الکلی چگونه به سلول‌های بنیادی آسیب می‌زنند؟
مجله علمی ایلیاد - گروهی از محققان در موسسه‌ی Wellcome Trust Sanger و آزمایشگاه زیست‌شناسی مولکولی MRC و دانشگاه کمبریج انگلیس، نشان داده‌اند که نوشیدنی‌های الکلی چگونه بر کروموزوم‌ها صدمه زده و باعث جهش سلول‌های بنیادی می‌شوند؛ این یافته‌ها می‌تواند توضیح دهد که چرا نوشیدنی‌های الکلی خطر گسترش هفت نوع سرطان را افزایش می‌دهند.
پروفسور «لیندا بولد» کارشناس تحقیقات سرطان انگلیس که نقشی هم در این مطالعه نداشت، بیان کرد: «این تحقیقات، بر آسیب وارد شده به سلول‌های ما توسط نوشیدنی‌های الکلی تاکید می‌کند و اعلام می‌دارد که عواقبی بیشتر از مستی در انتظار مصرف‌کننده آن وجود دارد. ما می‌دانیم که نوشیدنی‌های الکلی سالانه در بروز ۱۲،۰۰۰ مورد سرطان نقش دارند؛ پس کاهش میزان مصرف این نوع نوشیدنی‌ها می‌تواند کار خوبی باشد.»
تحقیقات قبلی به بررسی روش‌های مختلفی پرداخته است که طی آن، مصرف بیش از حد نوشیدنی‌های الکلی، باعث ایجاد سرطان می‌شوند. در این راستا، از کشت سلولی استفاده شده است. اما دانشمندان در مطالعه‌ی حاضر از موش‌ها برای نشان دادن نقش نوشیدنی‌های الکلی در آسیب‌های ژنتیکی دائمی استفاده نموده‌اند. آنان به موش‌ها اتانول داده و از توالی دی‌ان‌ای و تحلیل کروموزومی برای بررسی آسیب ژنتیکی ناشی از «استالدهید» بهره جستند. استالدهید ماده‌ی شیمیایی مضری است و در اثر پردازش آن در بدن تولید می‌شود.
دانشمندان دریافتند که استالدهید، می‌تواند به دی‌ان‌ای موجود در سلول‌های بنیادی خون، آسیب وارد آورده و آن‌ها را بشکند. ماحصل این کار، تغییر آرایش کروموزوم‌ها و تغییر دائمی توالی‌های دی‌ان‌ای درون این سلول‌ها است. فهمیدن چگونگی آسیب دیدن دی‌ان‌ای در درون سلول‌های بنیادی، حائز اهمیت است، زیرا وقتی سلول‌های بنیادی سالم دچار آسیب و اختلال می‌شوند، زمینه برای ایجاد سرطان مهیا می‌شود.
پروفسور «کتان پتل» محقق و نویسنده از آزمایشگاه زیست‌شناسی مولکولی MRC، گفت: «برخی سرطان‌ها در اثر آسیب به دی‌ان‌ای در سلول‌های بنیادی به وجود می‌آیند. اگرچه برخی آسیب‌ها به‌صورت تصادفی روی می‌دهند، اما یافته‌های ما گویای آن است که نوشیدنی‌های الکلی می‌توانند خطر این آسیب را افزایش دهند.»
محققان همچنین این مسئله را بررسی کردند که بدن چگونه سعی می‌کند خودش را در برابر آسیب‌های ناشی از نوشیدنی‌های الکلی محافظت کند. نخستین خط دفاعی بدن، خانواده‌ای از آنزیم‌ها به‌نام «آلدهید دهیدروژناز»ها هستند. این آنزیم‌ها استالدهید مضر را به «استات» تبدیل می‌کنند. سلول‌های ما از استات به‌عنوان منبع انرژی استفاده می‌کنند. میلیون‌ها نفر یا فاقد این آنزیم‌ها هستند یا نسخه‌های نامناسب آن‌ها را در بدن خود حمل می‌کنند. پس وقتی فرد به مصرف این نوشیدنی‌ها روی می‌آورد، استالدهید باعث احساس ناخوشی در فرد می‌شود.
در مطالعه، موش‌هایی که فاقد آنزیم آلدهید دهیدروژنازها بحرانی به‌نام «ALDH2» بودند که نوشیدنی الکلی دریافت کردند. این کار در مقایسه با موش‌هایی که دارای آنزیم ALDH2 بودند، چهار برابر بیشتر آسیب به دی‌ان‌ای زد. دومین خط دفاعی که سلول‌ها از آن استفاده می‌کنند، نوعی سیستم تعمیر دی‌ان‌ای است. این سیستم در اکثر مواقع به سلول‌ها اجازه می‌دهد تا انواع مختلفی از آسیب‌های دی‌ان‌ای را درست کنند. اما آن‌ها همواره کار نمی‌کنند و برخی افراد با جهش‌هایی در سلول‌های بدن خود روبه‌رو می‌شوند؛ یعنی سلول‌های آن‌ها قادر به انجام موثر تعمیرات نیستند.
پروفسور پتل خاطرنشان کرد: «مطالعه‌ی ما نشان می‌دهد که عدم توانایی در پردازش موثر نوشیدنی‌های الکلی می‌تواند خطر بالای آسیب به دی‌ان‌ای را در پی داشته باشد و احتمال بروز سرطان را افزایش دهد. اما باید این نکته را هم به‌خاطر سپرد که سیستم‌های تعمیر دی‌ان‌ای و پاکسازی نوشیدنی‌های الکلی کاملاً کارآمد نیستند و نوشیدنی‌های الکلی همچنان می‌توانند باعث ایجاد سرطان به طُرق مختلف شوند.»
نتایج این مقاله در سوم ژانویه ۲۰۱۸ در مجله‌ی Nature منتشر شد.
نوشته: SciNews
ترجمه: منصور نقی‌لو - مجله علمی ایلیاد
ترجمه: منصور نقی‌لو - مجله علمی ایلیاد