تصویری جدید از کهکشان کوتوله‌ی ناشناخته
مجله علمی ایلیاد - اخترشناسان رصدخانه‌ی جنوبی اروپا، اخیراً تصویری رنگارنگ از کهکشان کوچکی در صورت فلکی قوس منتشر کرده‌اند. این عکس که با دستگاه طیف نگار چند شیئیِ نصب شده بر روی تلسکوپ خیلی بزرگ رصدخانه جنوبی اروپا در شیلی گرفته شده است، گروهی کم نور و آبی از ستاره‌ها را نشان می‌دهد و تنها ۳ هزار سال نوری قطر دارد. این جرم که رسماً با عنوان «کهکشان کوتوله‌ی غیرعادی برج قوس» یا به اختصار «SagDIG» شناخته می‌شود، آن‌را با کهکشان کوتوله‌ی دیگر مجاور یعنی «کهکشان بیضی کوتوله برج قوس» اشتباه نگیرید.
کهکشان SagDIG به‌عنوان کهکشان کوتوله‌ای طبقه بندی شده است که شکلی غیرعادی دارد. اخترشناس فرانسوی «دیگو سزارسکی» و همکارانش آن را در سیزدهم ژوئن ۱۹۷۷ با تلسکوپ ۱ متری در رصدخانه لاسیای رصدخانه جنوبی اروپا کشف کردند. SagDIG که در فاصله‌ی ۳ میلیون سال نوری قرار دارد، دورترین عضو گروه محلی کهکشان‌ها به‌شمار می‌رود. راه شیری ما نیز عضوی از آن گروه است.
برخلاف کهکشان‌های عادی، کهکشان‌های کوتوله کوچک‌تر بوده و میزبانیِ تعداد نسبتاً اندکی از ستاره‌ها را برعهده دارند. نیروهای گرانشی ناشی از کهکشان‌های مجاور، می‌تواند غالباً اشکال کروی و دیسک‌مانند این اجرام شکننده را تحریف کند. این فرآیند می‌تواند در شکل مستطیلیِ SagDIG نقش داشته باشد. علاوه بر این، درخشان‌ترین ستاره‌های آبی آن به‌طور نامتقارن توزیع شده و در بخش شرقی کهکشان متمرکز گشته‌اند. SagDIG نه تنها تحریف یافته و کوچک است، بلکه عناصر کمی هم دارد که بزرگتر از هلیوم هستند.
نبود عناصر سنگین می‌تواند به این معنی باشد که SagDIG بسیار جوان است و زمان بسیار اندکی برای پراکندگی عناصر بزرگتر وجود داشته است. برعکس، اندازه‌ی کوچک SagDIG می‌تواند بر این نکته دلالت داشته باشد که در جهان ابتدایی به‌وجود آمده است و یکی از مواد باقی مانده‌ی کهکشان‌های بزرگ امروزی است.
نوشته: انریکو د لازارو
ترجمه: منصور نقی‌لو - مجله علمی ایلیاد
ترجمه: منصور نقی‌لو - مجله علمی ایلیاد