احتمال دخالت ویروس‌های غول‌پیکر در تکامل حیات
مجله علمی ایلیاد - دکتر «آلبرت اریوز»، زیست‌شناس دانشگاه آیوا، خانواده‌ی ویروسی را شناسایی کرده که مجموعه‌ی ژن‌هایش مشابه با «یوکاریوت»ها است؛ یوکاریوت طبقه‌بندی ارگانیسمی است که شامل تمام گیاهان و حیوانات می‌شود. این یافته اهمیت دارد، زیرا به شفاف‌سازیِ چگونگی تکامل یوکاریوت‌ها پس از اینکه دو میلیارد سال پیش از «پروکاریوت‌ها» (ارگانیسم‌های تک‌سلولی) نشأت گرفتند کمک می‌کند.
دکتر اریوز، تنها نویسنده‌ی این مقاله که در مجله‌ی Epigenetics & Chromatin منتشر شد، گفت: «پیدا کردن خانواده‌ی زنده از ویروس‌های غول‌پیکری که دارای ژن‌های مختص یوکاریوت هستند، هیجان‌انگیز و مهم است؛ این ویروس‌ها به دوران قبل از آخرین اجداد مشترک یوکاریوت‌ها برمی‌گردند. این ویروس‌ها شبیه به ماشین زمان هستند که اطلاعات بیشتری در مورد چگونگی حیات در گذشته بر روی سیاره‌ی زمین ارائه می‌دهند.»
او ژنوم خانواده‌ی ویروسی به‌نام «Marseilleviridae» را تجزیه و تحلیل کرد و متوجه شد که این ویروس دارای مجموعه‌ی مشترکی از ژن‌ها با یوکاریوت‌هایی است که «هیستون‌های هسته‌ای» نامیده می‌شوند. این امر موجب می‌شود Marseilleviridae و شاید بستگان ویروسی‌اش در سفر تکاملیِ یوکاریوت‌ها همراه آن‌ها بوده‌اند.
دکتر ارویز افزود: «در حال حاضر می‌دانیم که یوکاریوت‌ها ارتباط نزدیک‌تری با ویروس‌ها دارند و علت این است که آن‌ها دارای هیستون‌های هسته‌ای مشترکی هستند که اساس یوکاریوت‌ها را تشکیل می‌دهند.» هیستون‌های هسته‌ای بسته‌بندی‌کنندگانی هستند که شبیه به کادوپیچ‌های حرفه‌ای عمل میکنند. آن‌ها پروتئین‌هایی هستند که در انسان‌ها به دور دی‌ان‌ای در کروموزوم‌ها می‌پیچند، بنابراین اطلاعات ژنتیکی حیاتی، فشرده شده و از آن محافظت می‌شود.
دکتر اریوز افزود: « توضیح جالب دیگر، این است که جدِ Marseilleviridae این ژن را از ارگانیسم «پروتو-یوکاریوتی» برداشته که در واقع رابطی بین پروکاریوت‌ها و یوکاریوت‌ها بوده است.»
وقتی این دانشمند ژنوم‌های Marseilleviridae را در داده‌های به‌دست آمده از موسسه‌های سلامت ملی تجزیه و تحلیل کرد، متوجه شد که این ویروس‌ها هیستون‌های هسته‌ای یوکاریوتیِ H2B-H2A و H3-H4 را رمزگذاری میکنند. هرچند، این هیستون‌های هسته‌ای Marseilleviridae برخلاف یوکاریوت‌ها عمدتاً به‌صورت پروتئین‌های دیمر ترکیب می‌شوند.
دکتر اریوز گفت: «بنابراین، وقتی این موضوع را فهمیدم تعجب کردم. کسی تاکنون ویروسی همراه با هیستون را مشاهده نکرده است. علاوه بر آن، متوجه شدم که Marseilleviridae این ژن‌ها از هیچ یوکاریوتِ زنده‌ای گرفته نشده، بلکه از جدی به‌دست آمده که پروتو-یوکاریوتی بوده، یعنی در مسیرِ تبدیل شدن به یوکاریوت قرار داشته است. تاکنون هیج ارگانیسمی شناخته نشده که علاوه بر سلول‌های یوکاریوتی، ژن‌های هیستون هسته‌ای را نیز داشته باشد.»
این کشف سوال بزرگ‌تری در مورد نقش ویروس‌های غول‌پیکر در تکامل حیات بر روی زمین مطرح می‌کند. دکتر اریوز ویروس‌های غول‌پیکر را مشابه با درخت انگور می‌داند که در درخت سلولی حیات پخش شده است. نمو‌نه‌برداری، قرض گرفتن و اشتراک ماده‌ی ژنتیکی میان شاخه‌های آرکایا، باکتری‌ها و یوکاریوت‌ها.
وی گفت: «ویروس‌های غول‌پیکر دارای ژن‌هایی هستند که هیچکس قبلاً ندیده است. آن‌ها محافظت شده هستند. آن‌ها برای کاری و به مدت خیلی طولانی استفاده می‌شدند. چرا اکنون همانند گذشته از آن‌ها استفاده نکنیم؟»
نوشته: SciNews
ترجمه: سحر الله‌وردی - مجله علمی ایلیاد
ترجمه: سحر الله‌وردی - مجله علمی ایلیاد