کشف بخار آب در جو سیاره‌ای فراخورشیدی
مجله علمی ایلیاد - ستاره‌شناسان با استفاده از تلسکوپ فضایی هابل، در سیاره‌ی فراخورشیدیِ زحل داغی که «WASP-39b» نام دارد، بخار آب کشف کردند. آن‌ها با ترکیب کردن داده‌های جدید هابل با داده‌های قدیمی‌تر سایر تلسکوپ‌های فضایی و زمینی، کامل‌ترین طیف جو سیاره‌ی فراخورشیدی که با فناوری‌های امروزی ممکن است را تولید کردند.
سیاره‌ی فراخورشیدی زحل داغ WASP-39b، غول‌گازی بسیار پرانرژی با شعاع حدود ۱.۲۷ برابر شعاع مشتری و جرمی برابر با ۰.۲۸ جرم مشتری است. این سیاره هر چهار روز یک‌بار به دور ستاره‌اش به‌نام «WASP-39» که ستاره‌ای کوتوله از نوع G است و تقریباً ۷۰۰ سال نوری از زمین فاصله دارد و در صورت فلکی آندرومدا قرار دارد، می‌چرخد.
اگرچه WASP-39b زحل داغ نامیده می‌شود، اما فاقد حلقه است. در عوض، دارای جوی پف‌دار عاری از ابرهای مرتفع است که باعث می‌شود، دید کیهان‌شناسان عمیق‌تر شود. دکتر «هانا ویکفورد»، از دانشگاه اکستر و موسسه‌ی علوم فضایی، گفت: «باید دنیای خارج را بررسی کنیم تا منظومه‌ی شمسیِ خود را بهتر درک کنیم. اما سیارات فراخورشیدی به ما نشان می‌دهند که تشکیل ستاره، بسیار پیچیده‌تر و گیج‌کننده‌تر از آنچه که فکر می‌کردیم است و این فوق‌العاده است!»
دکتر ویکفورد و همکارانش برای مطالعه‌ی دقیق WASP-39b، قابلیت‌های هابل را با قابلیت‌های دیگر تلسکوپ‌های فضایی و زمینی ترکیب کردند. آن‌ها گفتند: «با تجزیه و تحلیل نور ستاره‌ای از جو سیاره، شواهد روشنی برای وجود بخار آب جوی یافتیم. در واقع، WASP-39b سه برابر زحل آب دارد.»
اگرچه ستاره‌شناسان پیش‌بینی کرده‌اند که بخار آب را می‌بینند، اما از میزان بخار آبی که یافته‌اند شگفت‌زده شده‌اند. این شگفتی وجود مقدار زیادی عناصر سنگین‌تر در جو را نشان می‌دهد. این یافته‌ها به نوبه‌ی خود نشان می‌دهد که WASP-39b به وسیله‌ی بسیاری از مواد یخی موجود در جو، بمباران شده است. این نوع بمباران تنها در صورتی امکان‌پذیر است که این سیاره بسیار دورتر از ستاره‌ی میزبان خود، نسبت به آنچه که در حال حاضر است، شکل گیرد.
دکتر ویکفورد و همکارانش گفتند: «تجزیه و تحلیل ترکیب جوی و موقعیت فعلی این سیاره، نشان می‌دهد که WASP-39b به احتمال زیاد تحت تاثیر تحول درونی جالبی است، یعنی در منظومه‌ی خود سفری شکوهمند و جانانه را طی می‌کند.» WASP-39b پس از سفر درونی باورنکردنی، اکنون هشت برابر به ستاره‌ی والد خود نزدیک‌تر است. این سیاره در قفل گرانشی با ستاره‌ی خود است. یعنی همیشه یک سمتش رو به ستاره‌اش است. این گروه دمای WASP-39b را اندازه‌گیری کرد که برابر با ۷۷۶.۷ درجه‌ی سلسیوس بود.
اگرچه فقط یک سمت از سیاره رو به ستاره‌ی والدش است، اما بادهای قدرتمند، گرما را از سمت داغ سیاره به سمت دیگر منتقل می‌کنند و در نتیجه سمت تاریک را نیز گرم می‌کنند.
دکتر «دیوید سینگ» از دانشگاه اکستر، می‌گوید: «خوشبختانه این تنوعی که در سیارات فراخورشیدی مشاهده می‌کنیم، در درک تمام راه‌های مختلف شکل‌گیری و تکامل سیاره به ما کمک می‌کنند.»
این یافته‌ها در مجله‌ی Astronomical به چاپ رسیده است.
نوشته: SciNews
ترجمه: زهرا جهانبانی - مجله علمی ایلیاد
ترجمه: زهرا جهانبانی - مجله علمی ایلیاد