دود سیگار در محیط‌های سربسته، چقدر خطرناک است؟
مجله علمی ایلیاد - هیچ جا برای پنهان شدن وجود ندارد. درحالی‌که فرستادن سیگاری‌ها به فضای باز دیگران را از مواد سرطان‌زا دور می‌کند، شواهد روزافزون حاکی از آن است که فرار از دود سیگار آسان نیست. مشخص است که ذرات سیگار که به ذرات دستِ سوم معروف هستند، بر روی پارچه‌ها و سطوح دیگر می‌چسبند و همچنان می‌توانند به انسان آسیب بزنند. تحقیقات جدید نشان می‌دهد که آن‌ها مجدداً در هوا پخش می‌شوند و در محیط‌هایی جمع می‌شوند که فکر می‌کنیم، عاری از دود سیگار هستند.
مطالعه‌ی محققان دانشگاه درکسل در آمریکا، هوای کلاس دانشگاهی که در آن سیگار کشیده نشده بود را تجزیه و تحلیل کردند. این کلاس آنگونه که تصویر می‌شد عاری از ذرات سیگار نبود. این گروه ترکیباتی را کشف کرد که آثار دود سیگار را به همراه داشتند و در اطراف محیط وجود داشتند. اصلی‌ترین منبع از ذرات دخانیات معلق در هوا بالکنی بود که 20 متر وسعت داشت، جایی‌که سیگاری‌ها برای سیگار کشیدن به آنجا می‌رفتند. منبع بالقوه‌ی دیگر فضای سربسته‌ای بود که کانال‌های تهویه‌ی هوا و گرمایش مشترکی داشت. چند دیوار و فضای پیرامون برای غربالگری ذرات سمی از فضا کافی نبودند.
مهندس «مایکل وارینگ» گفت: «درحالی‌که بسیاری از محیط‌های عمومی دارای محدودیت استعمال دخانیات هستند، از جمله فاصله گرفتن از در‌ها، ساختمان‌هایی که سیگار کشیدن در آن‌ها ممنوع است و حتی ممنوعیت استعمال دخانیات در محوطه‌ی برخی از دانشگاه‌ها، این محدودیت‌های استعمال دخانیات اغلب جمعیت غیرسیگاری را از قرارگیری در معرض سیگار ایمن می‌کنند.»
این گروه جو کلاس درس را تصفیه کرد و ذرات زیرمیکرومتری را غربال کرد. تقریباً یک‌سوم از مجموع جرم این مواد، حامل امضای شیمیایی بود که آن‌ها را به‌عنوان دود سیگار دستِ سوم معرفی می‌کرد، ترکیباتی که با سوزاندن تنباکو تولید شده و به سطوح می‌چسبند. در آزمایشی دیگر، این گروه ظرفی شیشه‌ای را با دود سیگار پُر کرد، و آن‌را رها کرد. یک روز بعد، دوباره هوای بیرون را در آن ظرف وارد کردند و متوجه ۱۳ درصد افزایش در ترکیبات امضا شدند. این امر حاکی از آن است که هرچیزی که به اطراف ظرف چسبیده بود، توانست وارد هوا شود.
مشخص است که سیگار دستِ سوم قبل از چسبیدن به ذرات آب به گاز تبخیر می‌شود و به حدی کوچک هستند که می‌توانند وارد جریانات هوای داخل ساختمان شوند. «پیتر دیکارلو» شیمیدان گفت: «این حقیقت که سیگار دستِ سوم می‌تواند به لباس یا وسایل منزل سیگاری‌ها بچسبد به این معنا است که مواد شیمیایی سمی مرتبط با سیگار دستِ سوم در مکان‌هایی یافت می‌شوند که انتظارشان را نداشتیم.»
این فقط به بوی سیگار کهنه بر روی ژاکت یک سیگاری مر‌بوط نمی‌شود. این انتقال از سیگار دستِ دوم به سطح و ذرات کوچک آب به زنجیره‌ای اشاره دارد که حامل مواد شیمیایی خیلی بیشتر از آن چیزی است که برای اولین‌بار شناسایی کردیم. دیکارلو گفت: «چیزی که ما کشف کردیم مسیر جدیدی برای قرارگیری در معرض دود سیگار دستِ سوم است؛ از طریق ذرات ریز معلق در هوا که در همه جای محیط بیرونی حضور دارند.»
همچنین، این قطرات ریز که به سمت مولکول‌های گاز جذب می‌شوند، یعنی در برخی از فصول تنفس بدتر از فصول دیگر است، زیرا سیگار دستِ سوم بیشتر در هوا پخش شده است. اما قبل از اینکه وحشت کنید، باید بدانید که هنوز مشخص نیست این ذرات معلق تا چه حد سمی هستند. مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۷ منتشر شد، نشان داد که سیگار دستِ سوم که به پارچه می‌چسبد، تاثیر زیستی معناداری بر موش‌های آزمایشگاهی گذاشت، اما هنوز شواهدی برای اثبات رابطه‌ی قوی بین ذرات معلق دستِ سوم در هوا و سلامت انسان در دنیای واقعی به‌دست نیامده است.
در عین حال، باید تصمیم بگیریم که این خطرات بالقوه را چگونه مدیریت کنیم، به ویژه برای کسانی که کاملاً می‌خواهند از این خطرات دوری کنند. دیکارلو افزود: «درحالی‌که بیشتر افراد انتظار دارند که وقتی بیرون از منزل هستند کمتر در معرض دود اگزوز ماشین یا مواد شیمیایی دیگر قرار بگیرند، تصویر می‌کنند که وقتی داخل منزل هستند از تمام این دودها فرار کرده‌اند. درک اینکه ما به‌طور ثابت در معرض این مواد شیمیایی قرار داریم، حتی اگر در محل کارمان باشیم چالشی در ارتباط با عموم مردم است.»
این مقاله در مجله‌ی Science Advances منتشر شده است.
نوشته: مایک مک‌را
ترجمه: سحر الله‌وردی - مجله علمی ایلیاد
ترجمه: سحر الله‌وردی - مجله علمی ایلیاد