نقش کهکشان‌های کوتوله در تولید ستاره‌ها
مجله علمی ایلیاد - در مقاله‌ی تازه‌ای که در ماهنامه‌ی Royal Astronomical Society منتشر شد، اخترشناس دانشگاه کلمبیا «سارا پیرسون» و همکارانش نشان دادند که چگونه گازِ بیرون افکنده شده در اثر ادغام دو کهکشانِ کوتوله، می‌تواند برای چند میلیارد سال در فواصل گسترده‌ای پرسه بزند؛ این گازها می‌توانند نیروی لازمِ کهکشان‌های غول‌پیکر را برای تولید ستاره‌های جدید تامین کنند.
کهکشان‌های کوتوله که از میلیون‌ها ستاره میزبانی می‌کنند، تحت الشعاع کهکشان‌های بزرگتری با صدها تا هزاران برابر ستاره‌ی بیشتر قرار دارند. تصور بر این است گاز هیدروژنی که در کهکشان‌های کوتوله جریان پیدا می‌کند، نقشی کلیدی در تولد ستاره‌های جدید و سایر کهکشان‌های کوچک داشته باشد. به منظور بررسی پتانسیل ستاره‌سازی جفت کهکشان‌های کوتوله، پیرسون و همکارانش توجه‌شان را به دو کهکشان کم جرم به نام‌های «NGC4485» و «NGC4490» معطوف کردند. این دو کهکشان، تقریباً ۲۴ میلیون سال نوری با زمین فاصله دارند. این منظومه با ابر گازی غول پیکری احاطه شده است.
به مانند ابر ماژلانی بزرگ، «NGC4490» چندین برابر بزرگ‌تر از کهکشان همدم خود است. اما مکان دور و مجزای آن به محققان اجازه داد تا ادغام نهایی آن‌را با «NGC4485» شبیه‌سازی کنند؛ بدون دخالتی از طرف نیروی کشش گرانشی کهکشان راه‌شیری، اخترشناسان در شبیه‌سازی‌های خود به مشاهده‌ی کهکشان بزرگ‌تر «NGC4490» پرداختند.
زمانی که این دو کهکشان در نزدیکی یکدیگر حرکت می‌کردند، دُم گازی کهکشان کوچک به نقطه‌ای دورتر و دورتر کشیده شد؛ این یافته از یکی از مطالعات انجام شده در ابتدای سال پشتیبانی می‌کند. بر اساس آن مطالعه، گاز جریان یافته از ابر ماژلانی به درون راه‌شیری، به ابر ماژلانی کوچک تعلق دارد. بنا به شبیه‌سازی‌های محققان، مدتی طولانی پس از برخورد «NGC4490» با همدم کوچک‌ترش، آن دو کهکشان به یک کهکشان واحد ادغام پیدا کردند. البته آثار گازی آن‌ها همچنان به گسترش خود ادامه داد. بنا به یافته‌ها، پس از پنج میلیارد سال، دُم گازی این جفت کهکشان به بیش از ۱ میلیون سال نوری گسترش پیدا خواهد کرد؛ که تقریباً دو برابر طول فعلی‌اش است.
پیرسون اظهار داشت: «پس از ۵ میلیارد سال، ۱۰ درصد حجم گازی هنوز در فاصله‌ی ۲۶۰،۰۰۰ سال نوری از بقایای ادغام شده قرار دارد؛ یعنی مدت زمان زیادی طول می‌کشد تا گاز به بقایای ادغام شده بازگردد.»
وقتی دانشمندان نتایج خود را با مشاهدات واقعی از دو کهکشان فوق مقایسه کردند، متوجه شدند که نتایج با همدیگر مطابقت دارند. یعنی مدل آن‌ها درست بوده است. همچنین یافته‌های آنان با آنچه اخترشناسان درباره‌ی بازیافت گاز در جهان می‌دانند، قابل تطبیق است. با گسترده شدن ابرهای گازی، زمینه برای کهکشان‌های بزرگ فراهم می‌شود تا این گازها را مورد استفاده قرار دهند. شبیه‌سازی نشان می‌دهد که این فرآیند پراکندگی به شکل کارآمدی به کهکشان راه‌شیری اجازه داده تا گاز را از ابر ماژلانی کوچک جذب کند. انتظار می‌رود این نوع شیوه‌ی انتقال در دیگر جاهای کیهان مرسوم و عادی باشد.
پیرسون در پایان گفت: «مطالعه‌ی ما گویای آن است که جفت کوتوله‌های مشابهی در کیهان وجود دارند.»
نوشته: SciNews
مترجم: منصور نقی‌لو - مجله علمی ایلیاد
مترجم: منصور نقی‌لو - مجله علمی ایلیاد