عاملی مقاوم و شگفت‌انگیز در برابر آنتیبیوتیکها
مجله علمی اییاد - اشتباه نکنید، به شدت واضح است که چه چیزی سبب افزایش «سوپر باکتری‌ها» و باکتری‌های مقاوم در برابر آنتی‌بیوتیک می‌شود. به طور مکرر و برای مدت طولانی، هم در پزشکی و هم در کشاورزی، از آنتیبیوتیکها استفاده و سوءاستفاده کرده‌ایم. با این حال اکنون پیشنهاد شده است که دیگر داروهای غیرآنتی‌بیوتیکی نیز می‌توانند «فاکتوری نامرئی» در این مشکل باشند.
مطالعه‌ی جدیدی که در مجله‌ی Environment International منتشر شده است، نشان داده که دارویی ضدافسردگی که به طور گسترده استفاده می‌شود، به‌نام «فلوکستین»، چگونه می‌تواند به مقاومت در برابر آنتی‌بیوتیک کمک کند.
دکتر «جیانگوا گوو» از مرکز مدیریت پیشرفته‌ی آب دانشگاه کوئینزلند، در بیانیه‌ای مطبوعاتی گفت: «مطالعه‌ی قبلی ما نشان داده که تری‌کلوزان که عنصر رایجی در خمیردندان و مایع دستشویی است، می‌تواند به طور مستقیم باعث مقاومت در برابر آنتی‌بیوتیک شود. همچنین تعجب کردیم که دیگر داروهای غیرآنتی‌بیوتیکی، مانند فلوکستین هم می‌توانند مستقیماً منجر به مقاومت آنتی‌بیوتیکی شوند.»
فلوکستین که بیشتر با نام تجاری آن یعنی «پروزاک» شناخته می‌شود، از طبقه‌ی داروهای ضدافسردگی است که بازدارنده‌ی بازخورد انتخابی سروتونین یا همان «SSRI» محسوب می‌شود و جذب سروتونین که ماده‌ای شیمیایی و شادی‌آور است را در مغز متوقف می‌کند. فلوکستین در زمره‌ی برخی از رایج‌ترین داروهای ضدافسردگی قرار دارد. این دارو، به همراه درمان افسردگی، به طور موفقیت‌آمیزی در اختلال وسواس فکری و اختلالات خوردن نیز به افراد کمک می‌کند.
محققان غلظت‌های مختلفی از فلوکستین را در ظرف‌های پتریِ پُرشده با سوسپانسیون باکتری‌های ای‌کولای ریختند. بعد از یک ماه، فلوکستین باعث شد که باکتری‌ها دست‌خوش جهش‌هایی شوند که منجر به افزایش مقاومت در برابر آنتی‌بیوتیک‌های متعدد شد.
دیده شد که این جهش‌ها بر پمپاژهای برون‌ریزی تاثیر می‌گذارند. شایان ذکر است که پمپاژهای برون‌ریزی یکی از گذرگاه‌های روی باکتری‌ها است که به انتقال مولکول‌ها از بیرون به داخل غشا و پمپاژ کردن مواد سَمی به بیرون، کمک می‌کند. این به نوبه‌ی خود باعث می‌شود که باکتری، آنتیبیوتیکها را راحت‌تر بیرون بکشد و نسبت به داروها کمتر حساس شود.
دکتر گوو گفت: «این کشف، شواهدی قوی را ارائه می‌دهد که فلوکستین، از طریق جهش ژنتیکی، مستقیماً منجر به مقاومت در برابر آنتی‌بیوتیک‌های متعدد می‌شود.» اگرچه این یافته تاکنون فقط در آزمایشگاه و با غلظت‌های بسیار زیاد از داروها نشان داده شده است، اما بسیار نگران‌کننده است؛ زیرا بیشتر افرادی که فلوکستین مصرف می‌کنند، بیش از ده درصد از این دوز را دریافت می‌کنند که این بدون تغییر باقی می‌ماند و می‌تواند از طریق توالت به فاضلاب و فاضلاب‌های آبیاری گیاهان، وارد شود.
دکتر گوو افزود: «فلوکستین دارویی بسیار پایدار در محیط وسیع‌تری است که در آن، سطوح محیطی قوی می‌توانند منجر به مقاومت در برابر داروهای متعدد شوند.» البته هیچ یک از این‌ها بدین معنی نیست که باید مصرف این دارو را متوقف کنید، مگر آنکه با توصیه‌ی پزشک باشد. در این‌باره، محققان می‌گویند که امیدوار هستند با آزمایش کردن روی انسان‌ها و سایر حیوانات، این مطالعه را گسترش دهند تا ببینند که آیا فلوکستین و دیگر داروهای ضدافسردگی تأثیری بر باکتری‌های یافت‌شده در مسیر روده‌ای دارند یا خیر؟
نوشته: تام هال
ترجمه: زهرا جهانبانی - مجله علمی ایلیاد
ترجمه: زهرا جهانبانی - مجله علمی ایلیاد