عوامل موفقیت در کار تیمی چیست؟

مجله موفقیت ایلیاد - گاه در پیشبرد برخی پروژه‌ها و فعالیت‌ها مسائل و مشکلاتی به وجود می‌آیند که به تنهایی و به صورت انفرادی قابل حل نیستند. در بسیاری از موارد در این شرایط بهترین شیوه‌ی انجام کار برای چنین پروژه‌هایی کار تیمی و گروهی است. اما آیا تا به حال فکر کرده‌اید که چگونه برخی از فعالیت‌های تیمی بسیار موفق و برخی دیگر ناکارآمد هستند؟ کار گروهی موفق در درجه اول نیازمند رهبری کاربلد و با صلابت است، در غیر اینصورت منتهی به شکست می‌شود. کارتیمی موثر هم ساده و هم دشوار است. روابط، تعاملات و اجرای درست کار عواملی هستند که موفقیت تیم به آن‌ها بستگی دارد. زمانی یک تیم می‌تواند کارآمد و سازنده باشد که کار کردن در آن سبب ایجاد احساس لذت در فرد شود و همه اعضای آن راضی باشند. فعالیت‌های تیمی و گروهی سبب افزایش تولید و افزایش اعتماد متقابل می‌شود. یک تیم موفق به سرعت می‌تواند به تمام اهداف خود دست یابد. افراد متعهد موفقیت تیم را موفقیت خود تلقی می‌کنند و تیم را به سمت اهداف از پیش تعیین شده پیش می‌برند.

تیم مجموعه‌ای از افراد است که با یکدیگر همفکری دارند. می‌توانند اختلافات بین خود را حل کنند و برای رسیدن به هدفی خاص با یکدیگر همکاری کنند و با گذشت زمان عملکردهای مثبت یکدیگر را افزایش داده و به توسعه و رشد مهارت‌های فردی و تیمی بپردازند. از جمله عوامل موثر در موفقیت کار تیمی ایجاد حس تعهد در کار تیمی است. اصولاً افرادی که به بلوغ فکری رسیده‌اند مهارت تعهد داشتن را آموخته‌اند و آن را در زندگی فردی و اجتماعی خود به کار می‌برند. اگر در یک تیم همه  افراد نسبت به وظایف خود و اهداف گروه احساس تعهد داشته باشند موفقیت حاصل می‌شود. در واقع طبق گفته دانشمندان می‌توان گفت تعهد اعضای یک تیم تعیین‌کننده‌ی برنده یا بازنده بودن آن است. همان طور که می‌دانیم یکی از ابتدایی‌ترین نیازهای انسان از بدو تولد نیاز به برقراری روابط اجتماعی است، حتی عده‌ای معتقدند این ویژگی برروی DNA ما نیز ثبت شده است و طبیعتاً اثرات مثبتی بر کار تیمی دارد. اگر افراد حاضر در یک تیم بتوانند با یکدیگر روابط اجتماعی برقرار کنند سریع‌تر به اهداف و موفقیت‌ها دست می‌یابند. یکی دیگر از عوامل موفقیت در کار تیمی همکاری است. همکاری شکلی از برقراری ارتباط است و زمانی که افراد بتوانند آن را به مهارت تبدیل کنند می‌توانند از آن در جهت رسیدن به اهداف تیمی بهره‌مند شوند. حس همکاری اعضای تیم را کنار هم جمع می‌کند و این جمع شدن سبب افزایش کارکردهای تیمی و موفقیت‌های بیشتر می‌شود.

نکته‌ی اساسی در موفقیت کار تیمی و گروهی ایجاد نقش برای هر یک از اعضای گروه است. نقش‌ها می‌توانند جایگاه هر فرد در گروه را مشخص کنند. بدون ایجاد نقش شلوغی و هرج و مرج در گروه شکل می‌گیرد و این هرج و مرج تیم را از اهداف اصلی‌اش دور می‌کند. این تعیین نقش می‌تواند موقت یا دائمی باشد. این نکته از اهمیت بالایی برخوردار است که افراد باید در تصمیم گیری‌ها سهیم باشند و برای رسیدن به نقاط نظر مشترک جلساتی را تعیین کنند. اگر بعد از تعیین جلسات توافقی اعضا راضی نباشند ممکن است تعهد خود به کار و اهداف گروه را به طور کلی از دست بدهند و این عدم تعهد تیم را از اهدافش دور می‌کند. بنابراین در این جلسات تمام افراد حق صحبت کردن دارند و صحبت‌هایشان باید در تصمیم‌گیری نهایی لحاظ شود.

در تمام تیم‌ها فارغ از نوع تیم و دلیل وجودی آن انسان‌ها هستند که در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند. افرادی با زندگی‌های متفاوت و تجربه‌های متفاوت برای انجام ماموریتی جدید در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند و دارای نیازهای اساسی‌ای هستند که باید مورد تأیید و تحقق قرار گیرد. بنابراین برای دستیابی به موفقیت پیروی از برخی اصول ضروری به نظر می‌رسد. اولین قدم اینکه تیم باید اهداف را درک کند و همانطورکه گفته شد در دستیابی به اهداف گروهی متعهد باشد. در واقع تمام اعضای گروه باید یک مأموریت واحد و مشترک داشته باشند که مورد توافق تمام اعضای گروه قرار گرفته است. تیم باید به گونه‌ای باشد که افراد در آن بتوانند به راحتی با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. ریسک‌ها را برعهده بگیرند و از تصمیات یکدیگر حمایت کنند. در عین حال برای مخالفت مجازات تعیین نشود و اختلاف نظر در کار را طبیعی بدانند. در یک تیم موفق افراد در بیان افکار و عقاید خود و ارائه‌ی راهکارها برای حل مشکلات احساس آزادی می‌کنند. افراد احساس می‌کنند که توسط اعضای تیم شنیده و گوش داده می‌شوند. اعضای تیم به جای نادیده گرفتن همکارشان زمان خود را صرف گوش دادن به راه‌حل‌های پیشنهادی وی می‌دهند و برای شفافیت هر چه بیشتر موضوع سوال می‌پرسد و برای عقاید یکدیگر احترام و ارزش قائل می‌شوند. در یک تیم موفق خلاقیت، نوآوری و دیدگاه‌های مختلف با ارزش تلقی می‌شود و مورد تشویق قرار می‌گیرد و همین امر احساس تعلق بسیاری را در اعضای تیم نسبت به گروه ایجاد می‌کند. اعضای یک تیم کارآمد به سرعت یاد می‌گیرند که برای رفع ناهماهنگی‌ها و مشکلات ایده‌هایشان را صادقانه ابراز کنند. صداقت از محصولات تعامل اعضا در یک کار گروهی است. آن‌ها در هر شرایط حقیقت را بیان می‌کنند هر چند کار آسانی نباشد.

این امکان وجود دارد که میزان تفاوت در مهارت اعضای یک گروه کل سیستم را دچار مشکل کند، بنابراین باید هر یک از اعضای انتخابی را به صورت جداگانه مورد ارزیابی قرار داد و مطمئن شد که آیا برای پست مورد نظر مناسب هست یا خیر. اگر در حین ارزیابی متوجه شدید فرد مورد نظر برای موقعیت دیگری مناسب است حتماً جابه جایی انجام دهید. اعمال تغییرات در مراحل نخستین کار از قرار گرفتن اعضا در جای نامناسب پیشگیری می‌کند.

ایجاد یک رابطه خوب با تک تک کارکنان به ایجاد پیوندی قوی در میان اعضای تیم منتهی می‌شود. رابطه‌ی شخصی و شناختن آن‌ها به صورت مجزا احترام متقابل بین شما و همه کارکنان را تضمین می‌کند و شما را به عنوان رهبر تیم در موقعیت بهتری قرار می‌دهد.

هر عضو تیم یک مهارت خاص را به تیم اضافه می‌کند. اصولاً علت تشکیل یک تیم یافتن روشی جهت به کار گرفتن همه این مهارت‌ها در کنار هم به شکل سازنده است. مهارت‌ها وتوانایی‌های هر عضو مانند چرخ دنده‌های یک سیستم مکانیکی است که اگر در جای خود قرار گیرند سیستم به درستی به کار خود ادامه می‌دهد.

ساختاری ایجاد کنید که هر یک از اعضای گروه از نقش خود آگاه باشد و در صورت لزوم بداند به چه کسی باید گزارش دهد. باید مشخص شود که در صورت بروز اختلاف نظر چه کسی حرف آخر را می‌زند. تعیین اصول و قوانین اساسی که مورد تأیید اعضای گروه قرار گرفته است از بحث‌های غیر معمول و خارج از کنترل در هنگام بروز تناقضات جلوگیری می‌کند.

اگر عضوی از اعضا تیم همکاری کمتری دارد برای ترغیب آن به مشارکت بیشتر در بحث‌ها نظرش را درباره موضوعی خاص بپرسید. لازم است همه‌ی اعضای تیم در بحث‌ها شرکت کنند. همه اعضای تیم باید حرف‌هایشان را به گوش دیگران برسانند تا از بروز رنجش ناشی از گمان به کم‌کاری جلوگیری شود.

همه‌ی اعضای گروه باید در جلسات طوفان مغزی جهت گرداوری ایده‌ها شرکت کنند. تیم بدون ایده تیم موفقی نیست، اینکه همیشه تنها فرد یا افراد محدودی ایده بدهند سبب تردید اعضای دیگر می‌شود که مشتاق به ابراز عقیده هستند. بهترین تیم‌ها همیشه پذیرای هر ایده‌ای از طرف هر عضوی از اعضای گروه هستند. برای اینکه هیچ یک از اعضا آزرده نشوند ایده‌های همه‌ی افراد را بر روی کاغذ یادداشت کنید و از آن برای تصمیم‌گیری نهایی استفاده کنید.

جدول زمانی این امکان را به اعضا می‌دهد که مطابق با زمانبندی پیش بروند. با مشخص شدن اهداف فردی هر عضو از گروه متوجه وظایف خود جهت پیشرفت و تحقق اهداف پروژه می‌شود. بدون یک برنامه مشخص مسئولیت‌ها فراموش و تیم از مسیرش منحرف می‌شود.

هر از گاهی خارج از محیط کار دور هم جمع شوید و امکان بحث به شکلی غیر رسمی و راحت را فراهم کنید. یک ناهار دورهمی یا گذراندن یک بعد از ظهر شاد در کنار هم روش خوبی برای صحبت درباره‌ی کار است. اینکار همچنین باعث شناخت بیشتر اعضا و ایجاد پیوند محکم‌تر میان آن‌ها می‌شود.

مطمئن شوید همه‌ی اعضا پیام‌های مهم شما را دریافت می‌کنند و آن‌ها را کاملاً می‌فهمند. سعی کنید تا جای ممکن از ایمیل و سایر روش‌های غیرمستقیم استفاده نکنید. زیرا معمولاً لحن و میزان تأکید شما در این روش‌ها مشخص نمی‌شود.

مدیر خوب میان کارکنان تفاوتی قائل نمی‌شود. سعی کنید در قبال اعضای گروه رفتاری منصفانه داشته باشید. اگر لازم بود نیازهای تیم را برمبنای میزان کار و زمانبندی مربوط به هر عضو تعیین کنید، اما فراموش نکنید که عدم تقسیم کار منصفانه موجب رنجش و نارضایتی اعضا و سست شدن جایگاه و احترام شما در نظر آن‌ها می‌شود.