انگیزه‌نامه‌ی تحصیلی یا SOP چیست؟

مجله موفقت ایلیاد - سالانه دانشجویان بسیاری از سرتاسر دنیا به اخذ پذیرش از کشورها و دانشگاه‌های مختلف اقدام می‌کنند که یکی از مراحل بسیار مهم این پروسه فراهم نمودن مدارک مورد نیاز دانشگاه مورد نظر است. از جمله مدارک مورد نیاز جهت قبول و تأیید درخواست پذیرش متقاضی به خصوص جهت ادامه‌ی تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا انگیزه‌نامه تحصیلی است. SOP مخفف واژه‌ی statement of purpose به معنای انگیزه‌نامه است هر چند آن را با نام‌های دیگری نظیر cover letter یا  letter of intent نیز می‌شناسند، اما SOP نام رایج‌تری برای انگیزه‌نامه می‌باشد. SOP در واقع متنی کوتاه و یک صفحه‌ای به زبان انگلیسی یا به زبان مشخص شده توسط دانشگاه مورد نظر درباره‌ی سابقه‌ی تحصیلی متقاضی و دستاوردها و اهداف وی است که در آن به بیان دلایل خود جهت انتخاب دانشگاه و رشته‌ی مورد نظر می‌پردازد.

 

SOP اهداف و انگیزه‌های تحصیلی متقاضی را برای دانشگاه روشن می‌سازد. برای اینکه بتوانید یک SOP خوب و قابل قبول بنویسید باید بتوانید از استراتژی‌های خاصی پیروی کنید. اغلب افراد با جستجو در اینترنت و استفاده از انگیزه‌نامه‌های آماده متنی را جهت ارسال به دانشگاه آماده می‌کنند اما فراموش نکنید برای اینکه انگیزه‌نامه موثری داشته باشید باید خودتان به نوشتن آن اقدام کنید و از کپی برداری بپرهیزید. یقین داشته باشید کمیته‌ی علمی دانشگاه‌هاSOP  های بسیاری را مطالعه کرده‌اند و متوجه انگیزه‌نامه‌های کپی شده خواهند شد. انگیزه‌نامه‌ی تحصیلی به هیئت تصمیم‌گیری کمک می‌کند تا درک و شناخت بهتری از وضعیت شما داشته باشند و با علائق شما بیشتر آشنا شوند. 

 

اهداف تحصیلی شما، علت انتخاب دانشگاه مورد نظر، اینکه به چه منظور می‌خواهید آینده خود را در این رشته صرف کنید از جمله مطالبی است که باید در انگیزه‌نامه لحاظ شود. تلاش کنید دلایل اصلی خود را بیان کنید و به تأثیرگذارترین شیوه‌ی ممکن آن را به نگارش درآورید. متنSOP  در ابتدا باید برای خودتان قانع‌کننده باشد تا بتواند دیگران را نیز برای انتخاب شما قانع کند. باید بتوانید نقاط قوت و توانایی‌های خود را به کمیته‌ی بررسی نشان دهید. آنان باید بدانند که چرا باید شما را به جای دیگری انتخاب کنند، بنابراین فراموش نکنید که بخشی از پروسه‌ی قبول درخواست پذیرش که در اختیار شماست همین بخش نوشتن انگیزه‌نامه است.

پاسخگویی به سوالات زیر تمام چیزی است که هیئت تصمیم‌گیری نیاز دارد در مورد شما بداند، بنابراین نیاز است به زیبایی به پاسخگویی به آنان بپردازید. فراموش نکنید که شما هیچگونه مصاحبه‌ی شخصی با دانشگاه مورد نظر نخواهید داشت و در واقع تنها راه تحت تآثیر قرار دادن هیئت تصمیم‌گیری و هر آنچه دراختیار دارید همینSOP است. نوشتن یک SOP مناسب نه تنها شانس شما را برای دریافت پذیرش افزایش می‌دهد بلکه امکان دریافت scholarship  یا کمک هزینه‌ی تحصیلی را نیز برای شما ممکن می‌سازد.
ـ قصد تحصیل در چه رشته‌ای دارید و چرا این رشته را انتخاب کرده‌اید؟
ـ چرا این دانشگاه را انتخاب کرده‌اید و چه چیزی از این دانشگاه نظر شما را جلب کرده است؟
ـ علت انتخاب این کشور بعنوان کشور مقصد و مکانی برای تحصیل برای شما چه بوده است؟
ـ میزان سابقه‌ی شما در انتخاب رشته‌ی مورد نظر چقدر است؟
ـ قصد کسب چه توانایی‌ها و مهارت‌های اضافی در این رشته را دارید؟
ـ برنامه‌ی شما بعد از فارغ التحصیلی چیست؟
ـ آیا قصد ادامه تحصیل دارید و می‌خواهید بعد از فارغ‌التحصیلی مشغول به کار شوید؟
ـ توقع شما از دانشگاه و رشته‌ای که در دانشگاه ارائه می‌شود چیست؟
ـ آیا بعد از فارغ‌التحصیلی قصد همکاری جهت انجام امور تحقیقاتی با اساتید دانشگاه را دارید و اگر جواب شما مثبت است علت انتخاب استاد مورد نظر چیست؟
ـ چگونه می‌توانید به دانشگاه کمک کنید و چه چیز بیشتری را می‌توانید به دانشگاه اضافه کنید؟
ـ علایق، عادات و سرگرمی‌های شما چیست؟ ویژگی‌های اخلاقی شما چیست؟
ـ درباره‌ی فرهنگ دانشجویی کشور مقصد چه می‌دانید و آیا می‌توانید خود را با شرایط وفق دهید؟
ـ چه ویژگی اخلاقی خاصی دارید که ما باید بدانیم؟

در پاراگراف اول هر انگیزه‌نامه معمولاً متقاضی به معرفی خود می‌پردازد و در خصوص سوابق و اهداف تحصیلی و شغلی خود توضیح می‌دهد. درباره‌ی رشته‌ی مورد نظرتان مطالعه کنید و بکوشید معرفی خودتان مستقیماً با توصیف‌هایی مرتبط باشد که از آن رشته خوانده‌اید.
در پاراگراف دوم متقاضی باید در خصوص مواردی که برای وی الهام‌بخش می‌باشد صحبت کند. اینکه چه عاملی به وی جهت ادامه تحصیل در این رشته انگیزه می‌دهد. از جملات کلی مانند اینکه « دوست دارم به دیگران کمک کنم » بپرهیزید. چرا دوست دارید به دیگران کمک کنید؟ چطور با تحصیل در این رشته می‌توانید به دیگران کمک کنید؟ هر چه بیشتر درباره‌ی دلایل علاقه‌مندی خود به تحصیل در رشته‌ی مورد نظر بنویسید برای هیئت تصمیم‌گیری قانع‌کننده‌تر خواهید بود. فراموش نکنید که دلایل شخصی و واقعی خود را بنویسید.
در پاراگراف سوم متقاضی باید به این نکته اشاره کند که وجود وی در دانشگاه می‌تواند چه تأثیرات مثبتی بر جای بگذارد و چه فوایدی برای دانشگاه به همراه داشته باشد. در این بخش اگر در زمینه‌ی این رشته پروژه، پژوهش یا کارآموزی انجام داده‌اید حتماً بیان کنید. اگر در این رشته مستقیماً تجربه خاصی ندارید نزدیکترین تجربه به آن را انتخاب و بیان کنید. به این ترتیب به گروه پذیرش نشان می‌دهید که این رشته را به خوبی می‌شناسید و برای تحصیل در آن گزینه‌ی مناسبی هستید.
در پاراگراف چهارم درباره‌ی علت انتخاب دانشگاه مورد نظر توضیحاتی ارائه دهید. می‌توانید در رابطه با تجهیزات دانشگاه، دپارتمان‌ها، نظام آموزشی و تحقیقاتی دانشگاه مطالبی را بیان کنید. این مطلب به تیم پذیرش نشان می‌دهد که شما به قدر کافی با دانشگاه آشنایی دارید و تمایل دارید که با تحصیل در آن به پیشرفت هر چه بیشتر آن کمک کنید. همچنین لازم است در این بخش توضیحاتی در مورد انتخاب کشور مورد نظر ارائه دهید.
پاراگراف پنجم، این قسمت که در واقع بخش پایانی SOP نیز است باید بیانگر اهداف آتی دانشجو پس از طی دوران تحصیل باشد و نشان دهد که با توجه به تحصیل در این دانشگاه چه مسیری را برای آینده در نظر گرفته است. آیا کماکان تمایل به ادامه تحصیل دارد یا می‌خواهد وارد بازار کار شود. در واقع در این بخش متقاضی درباره‌ی اهداف خود در سال‌های آینده سخن می‌گوید. چشم انداز بلند مدت نشان می‌دهد چگونه می‌خواهید از دانش کسب شده در این زمینه تحصیلی استفاده کنید.

 اگر بتوانید SOP خود را با قلمی زیبا و نگارشی صحیح، داستان وار اما کوتاه و خلاصه و به دور از مسائل پراکنده و بی‌اهمیت به رشته تحریر درآورید اعضای کمیته‌ی علمی دانشگاه ارتباط بهتری با شما برقرار خواهند کرد و تمایل بیشتری برای قبولی شما خواهند داشت. اینکه چه سبک و سیاقی را برای نوشتن انتخاب می‌کنید تصمیمی است که با شماست اما فراموش نکنید که متن مورد نظر باید کوتاه در روایتی ساده از نیت‌تان جهت ورود به دانشگاه و انتخاب یک رشته خاص پرده‌برداری کند.

در اطلاعات ارائه شده درSOP علاوه بر کیفیت، کمیت نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. قدرت جادویی اعداد را دستکم نگیرید، آن‌ها به یک متن صداقت بیشتری اضافه می‌کنند. استفاده از اعداد و ارقام گفته‌های شما را مستدل‌تر می‌کند و بهتر در ذهن کمیته داوران می‌مانید. ذکر کردن مدت زمان فعالیت‌هایی که داشته‌اید رویکرد خوانندگان SOP به شما را تغییر می‌دهد.

انگیزه‌نامه باید در عین حالی که رسمی نوشته می‌شود دوستانه باشد. بسیاری از افراد تصور می‌کنند SOP باید رسمی یا خیلی صمیمی نوشته شود. شما باید بتوانید این دو حالت را با هم درآمیزید و متنی بنویسید که در عین حالی که دوستانه است بسیار محترمانه و رسمی نیز به نظر برسد. یادتان باشد در نوشتن انگیزه‌نامه به تفاوت‌های فرهنگی نیز توجه کنید و در نوشتنSOP و به کارگرفتن اصول نگارشی وسواس بیشتری به خرج دهید.

SOP باید با توجه به حقایق نوشته شود، قرار نیست شبیه بقیه باشید. شما حتماً تفاوت‌هایی دارید که شما را از بقیه متمایز و منحصر به فرد می‌کند. اگر به چیزی علاقه‌مند نیستید تنها برای جلب توجه دانشگاه آن را ننویسید. یادتان باشد هر چقدر بیشتر خودتان باشید احتمال قبولی‌تان هم بیشتر می‌شود.  

پیش از ارسال SOP نه تنها خودتان آن را مرور کنید بلکه از دوستان‌تان نیز بخواید آن را بخواند و غلط‌یابی کند. می‌توانید از اساتید خود کمک و مشاوره بگیرید. آن‌ها بهتر می‌دانند که اساتید در انگیزه‌نامه‌ها به دنبال چه چیزهایی هستند. می‌توانید از نوشته‌های دیگران ایده بگیرید اما کپی نکنید و به زبان خودتان به معرفی خود و ویژگی‌هایتان بپردازید.