شیوه‌های صحیح برخورد با انتقاد چیست؟

مجله موفقیت ایلیاد - واقعیت این است که به تعداد آدم‌هایی که روی کره‌ی زمین زندگی می‌کنند برای هر مفهوم تعریفی وجود دارد، اما شاید نزدیک‌ترین تعریف به مفهوم انتقادپذیری واکنش مخاطب و شنونده‌ی مقابل که منجر به تغییر رفتار و رویه‌ی ما می‌شود، می‌باشد. انعطاف‌پذیری در موقعیت‌های مختلف و گاه ناخوشایند، سخنی که به منظور اصلاح رفتار یا عملکرد فرد بیان می‌شود و یا عباراتی از این قبیل به مفهوم انتقاد و انتقادپذیری اشاره می‌کند اما نکته‌ی واضح در تمام تعاریف فوق بیانگر موضع گیری مثبت نسبت به فردی است که از وی انتقاد می‌شود. اما اینکه ما چقدر پذیرای انتقاد باشیم انتقادپذیر بودن ما را می‌رساند. واقعیت این است که در عین حال که انتقاد برای اکثر افراد ناخوشایند است اما می‌تواند مفید و حتی گاه لازم باشد و اگر شنیدن آن برای ما سخت است می‌بایست در این خصوص تمرین کنیم. بسیاری از رفتارهای ما نظیر نحوه مدیریت ما در محل کار، مسئولیت پذیری موثر و سایر اعمال ما منوط به انتقادپذیری و البته در مرحله‌ی نخست شنیدن انتقاد است.

شنیدن انتقاد به معنی پذیرفتن آن نیست. باید بپذیریم اولین حقی که باید به دیگران بدهیم به عنوان افرادی که با ما در ارتباط هستند این است که بتوانند نظرات خود را در مورد اعمال و رفتار ما بیان کنند، بنابراین با شنیدن نظرات دیگران در مورد عملکرد خود در ابتدا آرام باشید.  

پیش از اینکه در برابر نظرات و انتقادات دیگران عکس العمل‌های تهاجمی نشان دهید صحبت‌های دیگران را کاملاً گوش کنید، شاید واقعاً شما اشتباه کرده باشید. اگر پس از شنیدن صحبت‌های طرف مقابل متوجه اشتباه خود شدید آن را بپذیرید و برای جبران آن تلاش کنید. پذیرش اشتباه و عذرخواهی بابت آن شما را به لحاظ شخصیتی ارزشمندتر خواهد کرد، بنابراین با عدم پذیرش آن ارزش و شخصیت خود را در برابر دیگران خراب نکنید.  

عموماً افرادی از نقد آسیب می‌بینند و دلخور می‌شوند که از اعتماد بنفس پایینی برخوردارند. تلاش کنید با تکیه بر توانمندی‌هایتان نقاط ضعف و ناتوانی‌های خود را جبران و به مرور زمان اعتماد بنفس خود را بالا ببرید.

در مقابل نظرات و اعتقادات دیگران بدترین کار این است که موضوع بحث را به درگیری بکشانید. رفتار پرخاشگرانه در برابر انتقادات دیگران جز پایین آوردن و بی ارزش کردن شخصیت خود نتیجه‌ی دیگری در پی نخواهد داشت. بنابراین در مقابل نظرات مخالف دیگران آرامش خود را حفظ کنید، به صحبت‌های آنان تا انتها گوش دهید و با اندکی صبر عکس العمل مناسب نشان دهید.

حتی اگر فردی با بی‌ادبی و توهین از شما انتقاد کرد با متانت از وی تشکر کنید! ممکن است روز بدی را پشت سر گذاشته باشد یا به طور کلی فرد منفی‌نگری باشد و رفتار توأم با احترام شما وی را خلع سلاح می‌کند. در بسیاری از مواقع این طرز برخورد سبب تغییر رفتار فرد منتقد خواهد شد.

پس از شنیدن انتقاد به سر کار قبل‌تان برنگردید! باید برای پیشرفت تلاش کنید. قبول این مسئله برای برخی بسیار سخت است به دلیل اینکه تصور می‌کنند که همیشه حق با آن‌هاست اما هیچ کس نیست که همیشه حق با او باشد. بنابراین باید ببینید آیا می‌توانید چیزی را در خود در جهت مثبت تغییر دهید.

این واقعیت را بپذیرید که شاید دیگران در رفتار و عملکرد ما چیزی را می‌بینند که خود نمی‌بینیم. حتی اگر با نقد موافق نیستیم به این بیاندیشیم که شاید دیگران نکته‌ای را در ما می‌بینند که ما از آن آگاه نیستیم. بنابراین تعصب و لجاجت را کنار بگذارید و این حقیقت را در نظر بگیرید که شاید حق با آن‌ها باشد و از این فرصت به نفع خود بهره گرفته و خود را ارزیابی کنید.

بسیاری از افراد نمی‌توانند انتقادپذیر باشند و شاید در بخش‌هایی از جامعه که تعداد این افراد بیشتر است به آموزش بیشتری نیاز باشد اما در این بین افراد بسیار زیاد دیگری هم هستند که روز به روز برای ارتقای عملکرد خود در تلاشند و انتقادپذیری را به عنوان یک اصل مهم پذیرفته‌اند. انتقادپذیری موهبتی الهی است و بسیاری از ما با همین انتقادها فرصت رشد یافته‌ایم و در جایگاهی بالاتر از گذشته قرار گرفته‌ایم، بنابراین در صورت عدم برخورداری از این موهبت الهی تلاش کنیم تا هر چه سریع‌تر شاهد پذیرش این رفتار در خود باشیم.