حواس پرتها بخوانند! حواس پرتی بخاطر بیش فعالی بزرگسالی

مجله موفقیت ایلیاد - از جمله عوامل موثر و بازدارنده جهت تحقق اهداف در زندگی فردی عاملی است آزاردهنده تحت عنوان حواس‌پرتی یا عدم تمرکز. حواس‌پرتی به عدم توجه کافی به فعالیت مورد نظر یا تفکر درباره موضوعات غیر‌مرتبط حین انجام فعالیتی خاص اطلاق می‌شود که می‌تواند در نتیجه‌ی افسردگی و ناامیدی در فرد نمود یابد. این عارضه به دلیل عدم توانایی در فیلتر کردن محرک‌های بیرونی نظیر سر و صدا یا تفکرات ذهنی فرد هنگام تلاش جهت تمرکز بر موضوعی خاص ایجاد می‌شود. عوامل بسیاری نظیر خستگی، تغذیه‌ی نامناسب و در موارد جدی‌تر برخی اختلالات مانند اختلال بیش فعالی همراه با بی‌توجهی ( که از شیوع بالایی نیز برخوردار است ) از جمله علل و عوامل ایجاد حواس‌پرتی و عدم تمرکز در فرد به شمار می‌روند و طبیعتاً عدم توجه به آنان و در صورت نیاز پیگیری و درمان، سبب تشدید این عارضه و ایجاد اختلال در زندگی فرد خواهد شد.

عدم تمرکز از شایع‌ترین اختلالات فراگیر در میان افراد به شمار می‌رود. هر چند با توجه به وجود مشغله‌های فکری و کاری بسیار بروز چنین مسائل و مشکلاتی چندان دور از ذهن و غیر طبیعی به نظر نمی‌رسد اما بسیاری از متخصصین بروز این دسته از اختلالات را ناشی از عوامل روانی نظیر افسردگی، اضطراب و یا اختلالات ارگانیک مغز می‌دانند. پیگیری علت اختلال عدم تمرکز و در صورت نیاز درمان، به ویژه در کودکان مهم است. وجود این اختلال در کودکان به اختلال در فرایند یادگیری و نهایتاً انزوای فرد می‌انجامد. توجه به این مسئله ضروری است که حواس‌پرتی و عدم تمرکز علامتی غیر اختصاصی است که همیشه نیز مرتبط با بیماری خاصی نمی‌باشد و برخی شرایط محیطی نظیر تغییر در شرایط زندگی، ترک اعتیاد، استفاده یا کنار گذاشتن برخی داروها و حتی مسمومیت‌های ناشی از تنفس گاز مونوکسید کربن نیز می‌توانند سبب بروز این عارضه در فرد شوند. حالت‌های شدید حواس‌پرتی و عدم تمرکز در فرد عموماً با علائم دیگری مانند احساس خستگی دائم، فراموشی، گیجی، اختلالات خواب و نشانه‌هایی از افسردگی همراه است که فرد را ملزم به شروع فرایند درمان در اولین فرصت خواهد کرد.

در صورت برخورداری از خواب کافی و با کیفیت چنانچه همچنان با اختلال عدم تمرکز و حواس‌پرتی مواجهیم تجدید نظر در رژیم غذایی پیشنهاد مناسبی به شمار می‌رود. مصرف مواد غذایی حاوی قند، کربوهیدارت‌های تصفیه شده نظیر نان سفید، نوشیدنی‌های کافئین‌دار و به طور کلی مواد غذایی با ارزش غذایی پایین به تدریج سبب ایجاد ضعف در عملکرد مغز و حافظه فرد خواهند شد. بنابراین تغذیه‌ی نامناسب از جمله علل ایجاد حواس‌پرتی در فرد به شمار می‌رود و مصرف مواد غذایی شامل غلات سبوس‌دار و کربوهیدرات‌های پیچیده، سبزیجات و میوه‌ها چیزی است که جهت بهبود وضعیت فرد و عملکرد صحیح مغز توصیه می‌شود.

خواب کافی و باکیفیت از مهم‌ترین عوامل بهبود تمرکز حواس در فرد به شمار می‌رود. در واقع خواب کم و بی‌کیفیت در طول شب سبب ایجاد احساس خستگی و به طبع آن حواس‌پرتی و عدم تمرکز و فراموشی در طول روز می‌شود. طبق تحقیقات ۷ تا ۹ ساعت خواب برای بدن لازم و ضروری است که این میزان برای جوانان و نوجوانان می‌تواند کمی بیش از این نیز باشد.

التهاب در نتیجه‌ی عملکرد بیش از حد سیستم ایمنی بدن ایجاد می‌شود که این موضوع به تنهایی می‌تواند سبب بروز بسیاری از مسائل و مشکلات جسمی و روانی نظیر بی‌خوابی، افسردگی و در مواردی زوال عقل در فرد شود. این مسئله در کودکان نیز می‌تواند زمینه‌ساز بروز مشکلاتی نظیر اوتیسم و یا سایر اختلالات روانی گردد، بنابراین توجه و پیگیری آن از اهمیت بسیاری برخوردار است. همچنین مصرف برخی داروها نیز از جمله داروهای ضد افسردگی می‌تواند منجر به ایجاد اختلال در تمرکز و حواس پرتی در فرد شود. بنابراین در صورت مواجهه با این گونه علائم مراجعه به پزشک ضروری به نظر می‌رسد.

هورمون‌ها فعالیت‌های بدن را تنظیم و سبب ایجاد تعادل در عملکرد ارگان‌های مختلف بدن با یکدیگر می‌شوند. چنانچه به هر دلیل فعالیت این هورمون‌ها با اختلال روبرو شود، کاهش و یا افزایش میزان ترشح هر یک از آنان، بر هماهنگی موجود در فعالیت‌های بدن موثر خواهد بود و می‌تواند فعالیت‌های مغز را به شدت کاهش دهد.  

مه مغزی از دیگر عوارضی است که منجر به ایجاد حواس‌پرتی و عدم تمرکز در فرد می‌شود و ابتلا به آن عموماً در نتیجه‌ی کاهش سطح استفاده از مواد مغذی مورد نیاز بدن، کم خوابی و استرس‌های بیش از حد می‌باشد. اختلال مه مغزی حواس پرتی و عدم تمرکز در پی خواهد داشت و به عنوان یک عارضه‌ی جانبی ناخواسته از سبک زندگی در جوامع صنعتی امروز به شمار می‌رود و بر سلامت جسمی و روانی فرد اثرگذار است.

همانگونه که در ابتدا عنوان شد یکی از عوامل شناخته شده در ایجاد حواس پرتی و عدم تمرکز در فرد ابتلا به اختلالی است تحت عنوان بیش فعالی بزرگسالی یا ADHD. بسیاری بر این باورند که اختلال بیش فعالی همراه با کم توجهی تنها مختص به کودکان است این در حالی است که بزرگسالان نیز به این اختلال دچار می‌شوند. در واقع می‌توان گفت بیش فعالی درمان نشده فرد در دوران کودکی در برخی موارد تا زمان بزرگسالی ادامه می‌یابد و اثرات نامطلوب خود را بر زندگی فرد بر جای می‌گذارد. افراد مبتلا به این اختلال به دلیل انجام فعالیت‌های بسیار زیاد و توامان در طول روز از تمرکز کافی برخوردار نبوده و به شکل مداوم با حواس‌پرتی رو به رو می‌شوند. این اختلال در بزرگسالان اغلب با افسردگی، اضطراب و عدم اعتماد بنفس همراه است اما مسلماً به درمان پاسخ می‌دهد. بنابراین توجه به علائم این اختلال در خود یا اطرافیان جهت شروع درمان از اهمیت بسیاری برخوردار است.
بسیاری از افراد که با مشکل عدم تمرکز مواجه‌اند به ویژه کودکان و بزرگسالان ADHD با کوچکترین عامل تحریک حواس در لحظه تمرکز خود را از دست می‌دهند و دچار حواس‌پرتی می‌شوند، بنابراین به خوبی از عهده‌ی انجام فعالیت‌ها و وظایف روزانه خود بر نخواهند آمد، اما این مسئله به سادگی و با  استفاده از تکنیک‌هایی تخصصی قابل درمان می‌باشد. مراجعه به روانشناس و یا روانپزشک و استفاده از تکنیک‌های نظم دهی ذهنی تا حد بسیاری به درمان این اختلال کمک می‌کند و در مواردی در صورت صلاحدید پزشک جهت تکمیل پروسه‌ی درمان تجویز دارو پیشنهاد خواهد شد. علاوه بر این اصلاح عادات غذایی و سبک زندگی فردی و فعالیت‌های بدنی کافی به منظور کنترل و مدیریت استرس در درمان حواس‌پرتی و عدم تمرکز در فرد بسیار کمک کننده خواهد بود. اختلال عدم تمرکز را نمی‌توان به تنهایی نوعی بیماری دانست اما این عامل می‌تواند علائم و نشانه‌هایی از یک مسئله‌ی جدی تلقی شود، بنابراین توجه به این مسئله و شناخت و تشخیص علل و عوامل ایجاد آن از اهمیت زیادی برخوردار می‌باشد.