اثرات و فواید ورزش بر آرامش روان و پویایی ذهن

مجله موفقیت ایلیاد - همان‌طور که می‌دانید ورزش کردن و اختصاص دادن ساعتی از روز برای انجام فعالیت‌های منظم بدنی علاوه برتأثیری که بر سلامت جسم بر جای می‌گذارد بر سلامت روحی، روانی و اجتماعی افراد نیز بسیار تأثیرگذاراست، بر شخصیت فرد اثر می‌گذارد و سازگاری اجتماعی فرد را بالا می‌برد، باعث افزایش قدرت تمرکز و حافظه در فرد می‌شود، اندازه کمر شما را متناسب میکند، زندگی جنسی شما را بهبود می‌بخشد و حتی چندین سال به طول عمر شما می‌افزاید . افرادی که به صورت منظم ورزش می‌کنند در طول روز از انرژی بیشتری برخوردارند، شب‌ها راحت‌تر می‌خوابند و نسبت به خود و زندگی خود خوشبین‌تر هستند. ورزش تأثیر بسیار مثبتی بر افسردگی، اضطراب، بیش فعالی ADHD و ... می‌گذارد، استرس را تسکین می‌دهد و روحیه شما را تقویت می‌کند.

یک روانشناس ورزشی اظهار کرد: امروزه ثابت شده است انجام ورزش به صورت منظم تأثیرات بسیار زیادی در میزان آرامش، اعتماد به نفس و کاهش اضطراب ایفا می‌کند. دکتر احمدی در گفت‌وگویی، درباره اثرات مثبت فعالیت‌های ورزشی بر سلامت روانی افراد با اشاره به این‌که هم‌اکنون شاخه‌ای در جهان تحت عنوان روان درمانی ورزشی مطرح است، گفت: استفاده از ورزش در روانشناسی و درمان بیماری‌های روانی امروزه کاربرد‌های فراوانی دارد و اثبات شده است ورزش تاثیر زیادی در میزان آرامش، اعتماد به نفس، کاهش اضطراب و میزان تحمل افراد دارد به شرطی که به صورت منضبط و ممتد انجام شود.

 

این روانشناس ورزشی ادامه داد: فردی که دچار اضطراب و استرس است در صورتی‌که انجام فعالیت‌های ورزشی به صورت ادامه‌دار را در دستور کار خود قرار دهد می‌تواند به آرامش بسیار خوبی دست یابد، زیرا با انجام ورزش میزان ترشح ایندورفین در مغز افزایش می‌یابد و موجب شادابی افراد می‌شود و مخصوصا ورزش‌های ملایم مانند پیاده‌روی، یوگا، ایروبیک و … تأثیرات بیشتری در این زمینه دارند.

در ادامه ضمن بیان تعریفی دقیق از ورزش و ارتباط سلامت روح و جسم به بیان برخی از اثرات مفید فعالیت‌های بدنی در زندگی فردی و اجتماعی می‌پردازیم.

ورزش عبارت است از یک فعالیت نهادینه شده در خود که مستلزم کاربرد نیروی جسمانی شدید با استفاده از مهارت‌های جسمانی پیچیده و به وسیله شرکت‌کنندگانی است که توسط عوامل درونی و بیرونی تحریک می‌شوند.

فیلسوفان در بستر تاریخ همواره درباره دوگانگی تن و روان دچار تردید بوده‌اند و از شواهد چنین برمی‌آید که در روزگاران کهن تن و روان را یکپارچه می‌دانستند. یونانیان از نخستین مردمانی بودند که فرضیه جدایی تن و روح را مطرح کردند در این دوران تأثیر عوامل روانی بر بیماری کاملاً نادیده گرفته می‌شد و بیماری را پیامد بر هم خوردن تعادل مایعات بدن می‌دانستند، با آغاز دوره رنسانس و انجام پژوهش‌های علمی نظریه بر هم خوردن تعادل مایعات بدن مردود شد و نظریه‌ای به عنوان آسیب شناسی یاخته‌ای رواج یافت، براساس این نظریه آسیب های وارده بر یاخته‌های بدن عامل کلیه بیماری‌ها به شمار می‌آمدند و در این جا نیز عوامل روانی نادیده گرفته شد و تمام توجه به عوامل جسمانی معطوف گردید. در حال حاضر دانشمندان معتقدند سلامت جسمی فرد با عوامل روانی و محیط اجتماعی وی در ارتباط است، تن و روان با یکدیگر در تعامل‌اند و هر دودر سلامت و بیماری دخالت دارند.

ورزش فقط مربوط به توانایی انجام ورزش هوازی و اندازه عضلات نیست، مطمئناً ورزش می‌تواند سلامت جسمی و فیزیکی شما را بهبود ببخشد اما برای اکثر مردم چیزی نیست که انگیزه کافی برای ورزش کردن را بدهد. برای اینکه بتوانید از مزایای ورزش کردن بهره‌مند شوید نیازی نیست که طرفدار پروپا‌‌قرص تناسب اندام باشید، تحقیقات نشان می‌دهد که مقادیر متوسط ورزش نیز می‌تواند تغییر و تحولاتی ایجاد کند. فارغ از سن و سال و یا میزان تناسب اندامتان می‌توانید از ورزش بعنوان ابزاری برای داشتن احساس بهتر استفاده کنید.

مطالعات نشان می‌دهد که ورزش می‌تواند افسردگی خفیف تا متوسط را به همان اندازه‌ای که داروهای اعصاب اثرگذارند، تأثیرگذار باشد. مطالعه جدیدی که توسط دانشکده بهداشت عمومی T.H.Chan  در هاروارد انجام شده است نشان می‌دهد دویدن به مدت ۱۵ دقیقه یا یک ساعت پیاده‌روی می‌تواند خطر ابتلا به افسردگی ماژور را تا ۲۶ درصد کاهش دهد و مداومت در انجام آن جلوی عود بیماری را می‌گیرد از طرفی ترشح اندروفین در حین ورزش باعث تقویت روحیه می‌شود و کمک می‌کند تا احساس خوبی داشته باشید.

ورزش یک روش درمانی ضد اضطراب طبیعی نیز است. ورزش تنش و استرس را تسکین میدهد، حتما تا به حال متوجه شده‌اید که احساس بدنتان در هنگام استرس چگونه است ممکن است در ماهیچه‌هایتان بخصوص در ناحیه گردن و شانه‌ها احساس گرفتگی و سفتی داشته باشید یا احساس سفتی در قفسه سینه، نبض‌کوبنده و گرفتگی عضلات را تجربه کنید، همچنین ممکن است مشکلاتی نظیر بی خوابی، سوزش معده، درد سر دل را تجربه کنید، از طرفی نگرانی بابت همه این علائم جسمی نیز خود منجر به افزایش استرس می‌شود و یک سیکل معیوب بین ذهن و بدن ایجاد می‌کند. در این هنگام ورزش یک روش موثر برای شکستن این چرخه است فعالیت بدنی با آزاد کردن اندروفین در مغز به شل شدن و آرامش عضلات کمک می‌کند و از آن‌جایی که بین ذهن و تن تعامل وجود دارد آرامش جسمی آرامش روانی را در پی دارد.

ورزش منظم یکی از آسان‌ترین و موثرترین راه‌ها برای کاهش علائم بیماری کمبود توجه و تمرکز ADHD و بهبود انگیزه، حافظه و خلق و خو است. فعالیت بدنی بلافاصله سطح دوپامین، نور اپی نفرین و سرتونین مغز را افزایش می‌دهد و همه این موارد بر توجه و تمرکز تأثیر می‌گذارد به همین ترتیب ورزش برای بیماری ADHD مانند داروی ریتالین و Adderall  عمل می‌کند.

این قضیه حقیقت دارد که با افزایش سن مغز تحلیل می‌رود و احتمال ابتلا به بیماری‌هایی نظیر آلزایمر بیشتر می‌شود با اینکه ورزش و تغذیه مناسب نمی‌تواند الزایمر را درمان کند اما می‌تواند جلوی تحلیل رفتن مغز را بگیرد ورزش کردن بخصوص بین سن ۲۵ تا ۴۵ سالگی باعث افزایش مواد شیمیایی در مغز می‌شود که از تحلیل رفتن هیپوتالاموس جلوگیری می‌کند.

فعالیت‌های کوتاه ورزشی در صبح یا بعد از ظهر می‌تواند به تنظیم الگوی خواب شما کمک کند. اگر ترجیح می‌دهید در شب ورزش کنید ورزش‌های آرامش بخش مانند یوگا یا حرکات کششی ملایم می‌تواند به تقویت خواب شما کمک کند.

همان اندروفین‌هایی که به شما احساس بهتری می‌دهد به شما کمک می‌کند که در انجام کارهایتان تمرکز بیشتری داشته باشید و از نظر فکری نیز احساس تیز هوشی کنید، ورزش رشد سلول‌های جدید مغز را تحریک می‌کند و در جلوگیری از افت عملکرد مغزی وابسته به سن کمک کننده است.

فعالیت های ورزشی منظم نوعی سرمایه‌گذاری در ذهن، بدن و روح شماست، هنگامی که به یک عادت تبدیل شود حس ارزشمند بودن را به همراه دارد و باعث می‌شود احساس قدرت و نیرو کنید، نسبت به ظاهر خود احساس بهتری داشته باشید و با دستیابی به اهدافتان احساس پیشرفت کنید.

وقتی در زندگی با مشکلات و چالش‌هایی رو به رو می‌شوید به جای روی آوردن به الکل یا مواد مخدرکه نهایتاً باعث تشدید علائم شما می‌شود ورزش را جایگزین کنید. به این طریق با شیوه‌ای سالم با چالش‌ها رو به رو شوید. ورزش همچنین به تقویت سیستم ایمنی بدن نیز کمک می‌کند.

یک جلسه ورزش متوسط به اندازه یک قرص خواب آور تأثیر گذار است به خصوص برای افرادی که دچار بیخوابی هستند ورزش بسیار مفید است. ورزش پنج تا شش ساعت قبل از خواب دمای بدن را افزایش می‌دهد هنگامی که دمای بدن چند ساعت بعد به حالت نرمال بازگردد بدن احساس می‌کند که زمان خواب فرا رسیده است.

ورزش در فضای باز اعتماد بنفس را افزایش می‌دهد، ورزش‌هایی مثل کوهنوردی، قایقرانی و پیاده روی در فضای باز برای ذهن بسیار مفید است ورزش در فضای ازاد به دریافت ویتامینD  نیزکمک می‌کند. فرد ورزشکار با تنبلی و کسالت بیگانه است و علاوه بر داشتن هیکلی متناسب و خوش فرم  از روحیه بالا و شادابی نیز برخوردار است و این موفقیت، ارتباطات وی را در زندگی روزمره چه در خانواده و چه در اجتماع یا محیط کار تضمین می‌کند.

بسیاری از ورزش‌های امروزی نظیر پینگ پونگ، اسکیت، اسکی، بسکتبال، شنا و ... حرفه‌ای هستند و نیاز به یادگیری و حتی مربیان مجرب دارند و کار فکری زیادی را می‌طلبند، بنابراین این ورزش‌ها تنها یک سری فعالیت جسمی ساده نیستند، بلکه قابلیت‌‌های پیچیده مغز را در امور مختلف از جمله هماهنگی، چالاکی و سریع بودن، درست عمل کردن و درست تصمیم گرفتن را تقویت می‌کند به‌گونه‌ای که در یک شخص غیر ورزشکار این قابلیت‌های مغز خاموش می‌ماند و ذهن به تدریج تنبل و سست می‌شود.

ورزش و فعالیت‌های بدنی در صورت استمرار اثرات مفیدی بر جای می‌گذارند. از اثرات اجتماعی ورزش بر فرد سازگاری بیشتر با محیط است ورزش به پرکردن اوقات فراغت به سالم‌ترین شیوه ممکن کمک می‌کند و جلوی انحرافات رفتاری نظیر اعتیاد را می گیرد و به تکامل شخصیت فرد و افزایش اعتماد بنفس فردی می‌انجامد.

نکته آخر اینکه لازم نیست ساعت‌ها در سالن‌های ورزشی وقت صرف کنید و خود را ملزم به انجام تمرینات طولانی و یکنواخت کنید. در حین بازی با کودک خود دور زمین فوتبال بدوید، دوچرخه سواری در محله‌تان را بخشی از کارهای روتین آخر هفته خود قرار دهید، با فرزندان خود در حیاط گرگم به هوا بازی کنید، به ساحل بروید یا پیاده روی کنید. به آرامی در هنگام تماشای تلویزیون بدنتان را بکشید، یک تیم بولینگ در محل کار خود ترتیب دهید و در یک کلاس ورزش‌های رزمی، رقص یا یوگا شرکت کنید. به جای رانندگی برای رفتن به محل کار از دوچرخه استفاده کنید، به جای آسانسور از پله استفاده کنید با سرعت به سمت ایستگاه اتوبوس پیاده‌روی کنید و سپس یک ایستگاه زودتر پیاده شوید. چیزی که از اهمیت بالایی برخوردار است این است که ورزش را به بخشی از زندگی روزمره خود تبدیل کنید و از اثرات مثبت آن بر جسم و روان بهره‌مند شوید.