همه چیز در رابطه با ضریب هوشی یا IQ

مجله موفقیت ایلیاد - اغلب والدین هوش بچه‌ها را از وضعیت نمرات درسی آن‌ها می‌سنجند و معتقدند بچه‌هایی که نمرات بهتری می‌آورند باهوش‌ترند. آیا واقعا این تصور درستی است؟ ممکن است فرض کنیم افرادی‌ که ضریب هوشی بالاتری دارند موفق‌ترند، آیا واقعا این چنین است؟ آیا شواهدی برای اثبات این که ضریب هوشی می‌تواند هر چیز را درباره احتمال موفقیت فرد پیش‌بینی کند وجود دارد؟

اگر زندگی برخی از نوابغ دنیا را مورد بررسی قرار دهیم به نتایج شگفت ‌انگیزی می‌رسیم که تا حدودی تأثیر هوش بالا بر موفقیت را زیر سوال می‌برد. انیشتین و ادیسون نمونه بارز این مدعاست. بنابراین این تصورکه فرزند شما وضعیت تحصیلی مناسبی ندارد بنابراین احتمالاً از ضریب هوشی پایینی برخوردار است چندان درست به نظر نمی‌رسد و در این شرایط بهتر است به دنبال یافتن دلایل دیگری باشید که سبب افت تحصیلی در فرزند شما شده است.

معمولاً اگر فردی بتواند در مدت زمانی کمتر در مقایسه با دیگران برای مسئله‌ای راه حلی بیابد آن فرد را باهوش می‌نامیم. برای اینکه بیشتر به عمق مطلب پی ببریم لازم است ابتدا با انواع هوش آشنا شویم.

معمولاً نویسندگان دارای هوش نوشتاری بالایی هستند.

افرادی که می‌توانند سخنرانی‌های جذابی داشته باشند از هوش کلامی بالاتری برخوردارند. بداهه‌گویی سنجش خوبی برای اثبات هوش کلامی است. کلمات به سرعت و با ترتیب خاصی به نحوی جذاب بر زبان افرادی جاری می‌شود که هوش کلامی بالاتری دارند.

نوعی توانایی ریاضی است و معمولاً افرادی که دارای هوش عددی بالایی هستند ارتباط بهتری با اعداد برقرار می‌کنند و معمولاً در حل مسائل مربوط به ریاضیات از سرعت عمل بالاتری برخوردارند.

نوعی قدرت تجسم سه بعدی است. افراد با بهره‌ی بالای هوش فضایی راحت‌تر از باقی افراد می‌توانند ترسیم‌های سه بعدی را تجسم کنند یا برای ساخت ماکت‌ها و مجسمه‌های سه بعدی از توانایی بیشتری برخوردارند یا از طریق این هوش می‌توانند به کمک نقشه مسیر را پیدا کنند و به مقصد برسند، مهندسان، ملوانان، معماران، مجسمه سازان، نقاشان و جراحان از هوش فضایی بالایی برخوردارند.

این توانایی مربوط به برقراری ارتباط با افراد است. در واقع نوعی هوش اجتماعی است. این هوش به درک بهتر افکار و عواطف و احساسات دیگران می‌انجامد. سیاستمداران، فروشندگان موفق، معلمان و مشاوران باید از هوش میان فردی بالایی برخوردار باشند.

نام دیگر این هوش بینش شخصی است. این هوش در واقع توانایی درک خود است که اتفاقاً از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. افرادی که با خود در صلح و سازش هستند هوش بین فردی بالایی دارند.

این هوش توانایی استفاده‌ی درست از بدن و حرکات بدن است. ورزشکاران حرفه‌ای هوش فیزیکی بالایی دارند. این نوع هوش توانایی بالا و پیچیده‌ای محسوب می‌شود، زیرا نیازمند حرکات هماهنگ، تعادل ظریف، وضعیت مناسب اندام و مسائلی از این دست است.

منظور از این هوش توانایی استفاده درست از حواس پنجگانه نظیر بینایی، شنوایی، بویایی و ... است. بسیاری از افراد توانایی استفاده درست از حواس خود را ندارند، می‌بینند اما مشاهده نمی‌کنند، می‌شنوند اما گوش نمی‌کنند، لمس می‌کنند اما احساس نمی‌کنند. ما برای مدیریت محیط اطراف به طورکامل از حواس خود بهره نمی‌گیریم. افرادی که دارای هوش حسی بالایی هستند با دقت بیشتری می‌بینند، می‌شنوند و ارتباط برقرار می‌کنند.

توانایی توجه به موضوعات، وقایع و اتفاقات به شیوه‌ای جدید و از دیدگاه دیگر حاصل این نوع هوش است. گاهی برخی راه‌حل‌ها تنها از یک ذهن خلاق برمی‌آید. وقتی مشکلی را غیر قابل حل می‌دانیم در واقع این‌گونه است که مشکل از طریق روش‌های معمول و متداول حل نمی‌شود اما ممکن است با رویکرد و دیدگاهی جدید از پس ذهنی خلاق قابل حل باشد.

این نوع هوش توانایی درک و تولید موسیقی است. افرادی که دارای هوش موسیقیایی بالایی هستند نسبت به یادگیری موسیقی و ترتیب صداها بسیار جذاب رفتار می‌کنند. آن‌ها می‌توانند به راحتی و با ظرافت با چیدن نت‌ها در کنار هم به تولید یک صدا و موسیقی دلنشین دست یابند.

 

نکته‌ی جالبی که در این بین وجود دارد این است که افراد باهوش هم درگیر مسائل و مشکلاتی هستند که زندگی را برایشان سخت می‌کند. در واقع ضریب هوشی بالا چندان هم خالی از دردسر نیست. از جمله مسائلی که افراد باهوش را درگیر می‌کند انتظارات بالا و بیش از حد افراد است، مردم از افراد باهوش انتظار دارند که همیشه و در هر زمینه‌ای بهترین باشند و این سبب می‌شود که آن‌ها نتوانند در رابطه با نقاط ضعف و احساس ناامنی خود با کسی صحبت کنند. علاوه بر این، افراد باهوش مدام نگرانند که مبادا بهترین عملکرد را نداشته باشند آن‌ها آنچنان از شکست می‌ترسند که قادر به خطر در هیچ زمینه‌ای نیستند.

افراد باهوش ممکن است احساس کنند که با صرف تلاش کمتر در مقایسه با افراد معمولی می‌تواند از پس حل مشکلات برآیند اما ضریب هوشی بالا همیشه هم کافی و پاسخگو نیست و تلاش و پشتکار زیادی را می‌طلبد. پژوهشگران براین باورند که افراد بسیار باهوش ممکن است تصور کنند که برای دستیابی به موفقیت به تلاش زیادی نیاز ندارند.

افراد باهوش در ارتباط با افرادی که اطلاعات نادرستی را بیان می‌کنند به سختی می‌توانند میل به رفع اشتباه مخاطب را در خود سرکوب کنند واین موضوع می‌تواند سبب آزردگی طرف مقابل شود و حتی شاید سبب از دست دادن دوستان شود.

افراد باهوش زمان زیادی را صرف اندیشیدن می‌کنند و حساسیت زیادی را برای فهم و درک اهمیت وجودی هر مفهوم به خرج می‌دهند و این امر نهایتاً می‌تواند فرد را به سمت پوچی سوق بدهد. در واقع هوش کلامی در این افراد به نوعی نشخوار فکری می‌انجامد و مرتباً ذهن را درگیر مسائل گوناگون می‌کند و نهایتاً به وسواس فکری منتهی می‌شود. برای افراد باهوش تصمیم‌گیری کار دشواری است اینکه بداند راه‌های بسیاری برای تصمیم‌گیری در اختیار دارد سبب می‌شود که نتواند به درستی و به راحتی دست به انتخاب بزند.

افراد باهوش می‌دانند که وسعت شناختشان محدود است و هر اندازه تلاش کنند باز هم نمی‌توانند همه چیز را یاد بگیرند و هر قدر بیشتر می‌دانند بیشتر احساس می‌کنند که چیز زیادی نمیدانند و این دقیقاً چیزی است که در افرادی که ضریب هوشی پایینی دارند صدق نمی‌کند، این افراد میزان توانمندی‌های شناختی خود را بیش از آنچه که هست ارزیابی می‌کنند.

اصطلاح IQ یا بهره‌ی هوشی به صورت کلی نمره‌ی تعیین شده در آزمونی است که توانایی‌های شناختی افراد را در مقایسه با میانگین جمعیت می‌سنجد. در آزمون‌های IQ  عدد ۱۰۰ را به عنوان نمره‌ی متوسط میانی در نظر می‌گیرند و در اکثر این آزمون‌ها نمرات بین ۹۰ تا ۱۱۰ به اضافه یا منهای ۱۰ هوش متوسط فرد را نشان می‌دهد. نمرات بالای ۱۳۰ نشان‌دهنده‌ی سطح هوش بسیار بالا و استثنایی و نمره زیر ۷۰ ممکن است بیانگر عقب ماندگی ذهنی در فرد مورد آزمون باشد. در شیو‌ه‌ی آزمون‌های هوش مدرن در هنگام محاسبه‌ی IQ برای کودک یا نوجوان سن او را نیز در محاسبات مورد توجه قرار می‌دهند. آزمون‌های IQ برای اندازه‌گیری توانایی‌های فرد در حل مشکلات و درک مفاهیم طراحی شده‌اند، این موارد شامل مهارت استدلال، مهارت حل مسئله، توانایی درک رابطه بین پدیده‌ها و توانایی ذخیره و بازیابی اطلاعات است.

 میزان و سطح بهره و ضریب هوشی تا حدود زیادی ارثی است اما عوامل محیطی هم می‌توانند بر میزان IQ تاثیرگذار باشند. البته که طبق مطالعات روانشناسی انجام شده بر روی افراد مهم‌ترین عامل ضریب هوشی انتقال موروثی این قابلیت ذهنی است. تعداد سلول‌های خاکستری مغز به شدت توسط ژن فرد تعیین می‌شود و این عملکرد ادراکی فرد را مشخص می‌کند. مسائل ژنتیکی و موروثی تأثیر بسیاری بر ضریب هوشی افراد و همچنین قابلیت و توانایی کارکردی و مهارت‌های تجسمی و تصویری آن‌ها دارد. بنابراین این ژن‌ها هستند که توانایی ذهنی و هوش ما و توانمندی‌مان را در ترکیب و پردازش اطلاعات نشان می‌ دهند.

مطالعات نشان می‌دهند که احتمال ضریب هوشی بالا در فرزند ارشد اندکی بالاتر است. فرزند ارشد دارای یک برتری اندک اما قابل توجه نسبت به سایر خواهران و برادرانش است. همچنین به نظر می‌رسد این تفاوت ناشی از عوامل ژنتیکی و بیولوژیکی نبوده است و بیشتر ناشی از اثرات روانی متقابل میان والدین و فرزندان است. بنابراین احتمال موفقیت در فرزندان ارشد بیشتر از فرزندان بعدی گزارش شده است هر چند این اختلاف ناچیز است.

طبق مطالعات دانشمندان در سال ۲۰۰۶ با هدف بررسی ضریب هوشی افراد با شرکت ۲۲۰۰ نفر داوطلب در طی پنج سال مشخص گردید که ارتباط معنا داری میان شاخص توده بدنی افراد و میزان  ضریب هوشی وجود دارد. به این ترتیب که هر چه میزان دور کمر بیشتر باشد توانایی‌های شناختی وی کمتر است. مطالعات تازه‌تری نشان می‌دهد که در میان پیش دبستانی‌ها بین میزان ضریب هوشی و شاخص توده بدنی BMI رابطه‌ای معکوس وجود دارد و به گفته‌ی دانشمندان احتمالاً عوامل محیطی در این روند دخیل‌اند. چرا که در رابطه بینBMI  و هوش، عوامل اجتماعی و اقتصادی نیز اثرگذار هستند.

پیش از این ثابت شده است که رابطه‌ی معناداری بین چپ دست بودن و ارتکاب جرم و جنایت وجود دارد. با این حال علت این قضیه که چرا اکثریت افراد مجرم چپ دست هستند هنوز مشخص نیست، اما پژوهش‌های جدید از نوعی تفکر واگرا در میان افراد چپ دست خبر می‌دهد که این تفکر بدین معناست که افراد با این ویژگی قابلیت و توانایی بسیاری برای خلق ایده‌های جدید دارند. این چنین گفته می‌شود که احتمالاً با افزایش افراد چپ دست در یک گروه احتمال موفقیت آن‌ها در آزمون‌های تفکرات واگرا افزایش می‌یابد. مثلاً افراد چپ دست می‌توانند به ترکیبات خلاقانه‌ای با دو شی معمولی با هدف تولید یک شی جدید دست یابند.

در مطالعاتی که در سال ۲۰۰۸ در دانشگاه پرینستون صورت گرفت مشخص گردید که کودکانی که قد بلندتری دارند از ضریب هوشی بالاتری برخوردارند و در آزمون‌های هوش نمرات بالاتری کسب می‌کنند. طبق گفته‌ی پژوهشگران کودکانی که تا سن ۳ سالگی از قامت بلندی برخوردارند در آزمون‌های شناختی عملکرد بهتری دارند.

طبق تحقیقات پژوهشگران کار کردن در اتاق نامرتب باعث افزایش خلاقیت می‌شود. در پژوهشی از تعدادی از داوطلبان خواسته شد تا کاربردهایی غیر متعارف برای یک توپ پینگ پونگ پیشنهاد دهند، افرادی که در اتاق‌های مرتب کار می‌کردند نسبت به افرادی ک در اتاق های شلوغ و به هم ریخته کار می‌کردند تعداد پاسخ‌های خلاقانه‌ی کمتری ارائه کردند.

طی یک مطالعه از ۴۰۰ دانشجوی روانشناسی که با هدف اندازه‌گیری توانایی‌های انتزاعی و هوش کلامی صورت پذیرفت نتایج جالبی به دست آمد، از این افراد خواسته شد که عنوان‌های مناسبی را برای تعدادی کاریکاتور پیشنهاد دهند و این عناوین در نظرسنجی به رأی گذاشته شد و مشخص گردید که دانشجویان باهوش‌تر آرای بیشتری را به لحاظ شوخ طبعی به خود اختصاص داده اند.

استیون هاوکینگ نیاز به معرفی ندارد، وی از دانشمندان بزرگ زمان ماست که چندی پیش دیده از جهان فرو بست. کتاب وی با عنوان (تاریخچه مختصری از زمان) تاکنون فروشی بیش از ده میلیون نسخه داشته است، همچنین وی مطالعات بسیاری در زمینه‌ی سیاهچاله‌ها انجام داده است. ایشان به دلیل درگیری چندین ساله‌اش با بیماری ALS و علاقه‌ی بسیار زیادش به علم فیزیک در تمام دنیا به‌ عنوان نماد هوش و دانش شناخته شده است.

وی به خاطر کشف قانون فتوالکتریک شایسته‌ی دریافت جایزه نوبل شد، نظریه‌ی نسبیت نیز از زاییده‌های ذهنی وی است و محققان با ارزیابی و تحلیل مقالات وی بهره‌ی هوشی‌اش را بین ۱۶۰ تا ۱۹۰ تخمین زده اند.

جودیت پلگار مجارستانی در سن ۱۵ سالگی توانست به عنوان استاد بزرگی شطرنج دست یابد و نه تنها عنوان یکی از زنان پیشگام در شطرنج را از آن خود کرده است بلکه یکی از بهترین بازیکنان شطرنج حال حاضر دنیا به شمار می‌رود.

فیلیپ ایمگوالی یک مهندس، ریاضیدان، دانشمند علوم رایانه و زمین شناس اهل نیجریه است. وی در سن ۱۳ سالگی به دلیل جنگ داخلی مدرسه را رها کرد و نهایتاً توانست به صورت خودخوان مدرکش را در رشته‌ی ریاضی بگیرد. این نابغه بارها به دلیل رنگ پوستش مورد تبعیض نژادی قرار گرفت اما همچنان الهام‌بخش مردم در سراسر دنیا بود و مدارک تحصیلی بسیاری را از دانشگاه‌های معتبر دنیا دریافت کرد.

کریستوفر در سانفرانسیسکو متولد شد. در شش ماهگی شروع به حرف زدن کرد و در سه سالگی خواندن را فرا گرفت. گفته شده که با اینکه در زمان آزمون اس ای تی خواب مانده اما توانسته نمره‌ی کامل را بگیرد. از وی به عنوان باهوش‌ترین مرد آمریکا یاد می‌شود .وی فرضیه‌ای به نام الگوی شناختی –نظری از جهان را مطرح کرده است که به ارتباط میان ذهن و واقعیت می‌پردازد.

هیراتا که از کودکی نابغه بود توانست به عنوان جوان‌ترین آمریکایی مدال طلای المپیاد فیزیک سال ۱۹۹۶ را از آن خود کند و در حالی به این موفقیت رسید که تنها ۱۳ سال داشت. او در شانزده سالگی در یکی از پروژه‌های ناسا با این سازمان همکاری کرد و در سن ۲۲ سالگی مدرک خود را از دانشگاه پرینستون دریافت کرد. در حال حاضر وی از اساتید مهمان دانشگاه ایالتی اخترشناسی و فیزیک اوهایو است.

 

و در نهایت اینکه موفقیت برای هر فرد مفهوم متفاوتی دارد و هرکس موفقیت را به گونه‌ای متفاوت تعریف می‌کند. اما اگر مفهوم موفقیت همان معیارهای سنتی نظیر پیشرفت حرفه ای، ثروت و یا شهرت باشد سخت‌کوشی عامل مهمی تلقی می‌شود. ممکن است شما از همه باهوش‌تر نباشید و به اندازه دیگران استعداد نداشته باشید اما می‌توانید تلاش را جایگزین هوش کنید زیرا با گذشت زمان تلاش موجب توسعه مهارت‌ها و در نتیجه موفقیت در فرد می‌شود.